Xây nền hòa bình bắt đầu từ nhà lãnh đạo

Ayubowan... Xin chào!

Tôi vô cùng vinh dự khi được phát biểu khai mạc tại lễ kỷ niệm Ngày Vesak Liên Hợp Quốc này, tại một quốc gia đã đạt được những thành tựu phi thường nhờ sự kiên trì, quyết tâm to lớn, cam kết đáng kinh ngạc và những khát vọng được định hướng rõ ràng.

Việt Nam là một quốc gia tuyệt vời đã mở ra con đường vươn lên đầy dũng cảm, bất chấp hàng trăm năm trải qua những đau thương. Chúng tôi tự hào về những thành tựu to lớn mà đất nước các bạn đã đạt được ngày hôm nay, một quốc gia từng chịu đựng những cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học tồi tệ nhất và những bất công nghiêm trọng nhất trong lịch sử. Tôi cũng xin được gọi đất nước các bạn là miền đất của sự kiên cường.

Chúng tôi cũng lấy làm tự hào khi lựa chọn Việt Nam năm nay là nơi tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Vesak Liên Hợp Quốc, trùng với lễ hội Vesak tưởng niệm ngày Đản sinh, ngày Giác ngộ và ngày Niết-bàn - sự viên tịch của Đức Phật.

Chính cố đại biểu đáng kính Lakshman Kadirgamar, trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 23/9/1999, đã đề xuất công nhận Ngày Vesak là một ngày quốc tế. Điều này đã trở thành hiện thực với lễ Vesak đầu tiên được tổ chức tại Liên Hợp Quốc vào năm 2000. Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các quốc gia Phật giáo và không theo Phật giáo đã cùng nhau thông qua Nghị quyết này tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Kính thưa quý vị đại biểu,

Bình đẳng là cốt lõi của một xã hội vững mạnh. Cách đây hai nghìn năm trăm năm, một triết gia vĩ đại đã mong muốn phá bỏ những tư tưởng lạc hậu và truyền thống của đất nước mình, để xây dựng một thế giới công bằng và bình đẳng.

Đó không ai khác chính là Siddhartha Gautama Buddha. Ngài đã giới thiệu một giáo lý bền vững mới, gắn liền với con đường trung đạo, thách thức mọi tư tưởng mê tín dị đoan đã lan truyền vào thời bấy giờ.

Bình đẳng chiếm một vị trí nổi bật trong những lời dạy căn bản của Phật giáo. Dựa trên tinh thần đó, Việt Nam có thể được coi là minh chứng sống động của một quốc gia đã dũng cảm vươn lên nhờ tư tưởng bình đẳng. Tôi cũng xin nhắc lại rằng chủ đề của sự kiện hôm nay chính là Giá trị của Bình đẳng.

Kính thưa quý vị đại biểu,

Ngay tại thời điểm chúng ta đang hội tụ nơi đây, vẫn đang có những nghiên cứu ở đâu đó trên thế giới nhằm phát triển các loại vũ khí gây ra sự hủy diệt to lớn đối với nền văn minh nhân loại. Đồng thời, hàng ngàn loại vũ khí đang được khai hỏa. Bom đang phát nổ. Hàng trăm nghìn trẻ em vô tội, không hề biết gì về chiến tranh, đã trở thành nạn nhân của nó. Phụ nữ mất đi chồng. Cha mẹ mất đi con cái. Trái tim họ mãi mãi chìm trong đau thương.

Sự tàn phá mà chiến tranh gây ra lớn hơn rất nhiều so với những gì chiến tranh đạt được. Nhiều người phải đối mặt với những bi kịch và nỗi đau do chiến tranh mang lại. Là một quốc gia từng trải qua 30 năm chiến tranh, chúng tôi cũng đã nếm trải nỗi đau ấy. Để ngăn chặn những nỗi đau như vậy, câu trả lời duy nhất chính là hòa bình, chứ không phải chiến tranh. Chừng nào chúng ta chưa nhận thức được điều đó, chúng ta vẫn còn phải đối mặt với bi kịch và đau thương. Trong bối cảnh ấy, giá trị cốt lõi của giáo lý về một tôn giáo của hòa bình trở nên vô cùng quý báu.

Trong một xã hội mà các cá nhân cũng như các quốc gia vẫn tin rằng sức mạnh của họ dựa trên sức mạnh của chiến tranh và thành công dựa trên những thành tựu mang tính thần bí, thì càng cần thiết phải đề cao hơn nữa những giá trị như Lòng Từ bi, Lòng Nhân ái, Sự Bình tâm và Bình đẳng - những giáo lý cao quý của Đức Phật.

Kính thưa quý vị đại biểu,

Đất nước chúng tôi đã theo tôn giáo do Đức Phật truyền dạy hơn 2.000 năm qua. Người dân của chúng tôi có một nghệ thuật sống được nuôi dưỡng từ giáo lý ấy. Quan hệ giữa cha mẹ và con cái, giữa người sử dụng lao động và người lao động, giữa thầy và trò đều được duy trì ở mức tối ưu.

Nguyên nhân của tình trạng này chính là nhờ ảnh hưởng từ những lời dạy của tôn giáo vĩ đại này. Hiến máu để cứu mạng sống của người khác được người dân đất nước tôi xem là một việc làm công đức vô cùng lớn. Tôi chưa biết có quốc gia nào khác trên thế giới mà người dân lại nhiệt tình hiến máu như vậy. Và việc hiến tặng giác mạc được coi là một sự hy sinh thiêng liêng bởi người dân nước tôi. Vì sao đất nước chúng tôi lại trở thành một quốc gia có những con người sẵn sàng hiến tặng thân thể vì mục đích nhân đạo như vậy? Đó là bởi chúng tôi được nuôi dưỡng trong tư tưởng từ bi và bố thí của Phật giáo. Những giá trị ấy đã khiến người dân chúng tôi sẵn sàng hiến tặng cả những bộ phận cơ thể quý giá nhất nhờ ảnh hưởng tư tưởng của Phật giáo.

Trong số nhiều tôn giáo được theo đuổi trên toàn thế giới, Phật giáo đã được chuyển hóa thành tôn giáo của lòng Từ bi thông qua nguyên lý bất bạo động, suốt hơn 2.500 năm lịch sử liên tục. Thông điệp Chánh pháp mà Đức Phật đã truyền dạy trong bài kinh Chuyển Pháp Luân vẫn tiếp tục lan tỏa khắp thế giới, ngày càng khẳng định giá trị cao quý của mình.

Có một con đường mà Đức Phật đã chỉ cho chúng ta. Con đường ấy rất khác biệt so với con đường dẫn đến những thảm kịch lớn của nền văn minh nhân loại. Khi Đức Phật tiếp tục đi trên con đường mà Ngài đã chỉ ra qua lời giảng dạy, Ngài đã phải đấu tranh chống lại những kẻ thù như sân hận, ganh tỵ, ác ý, thù hận và tham lam. Ngài đã giảng dạy cho chúng ta về những "vũ khí" cần thiết để đánh bại các kẻ thù đó. Các khái niệm từ bi (Mettā - lòng yêu thương), bi (Karunā - lòng trắc ẩn), hỷ (Muditā - niềm vui trước thành công của người khác) và xả (Upekkhā - tâm bình thản), là Tứ Vô Lượng tâm trong triết lý Phật giáo, có thể được thực hành để chống lại những kẻ thù này. Chúng ta cần ghi nhớ rằng những "vũ khí" này mạnh mẽ hơn tất cả các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt trên thế giới. Đức Phật đã hướng dẫn chúng ta tự mình hiểu được nghệ thuật diệt trừ kẻ thù nội tâm.

Vua Ashoka, người từng chọn con đường chiến tranh và mong muốn chiến thắng bằng nước mắt và máu, sau này đã nhận ra sự trống rỗng của nó. Ngài vô cùng thất vọng và đã chọn con đường hòa bình, đạt được sự giác ngộ nhờ Phật giáo. Có thể nhắc lại rằng sự lựa chọn truyền bá Chánh pháp thay vì tuyên truyền chiến tranh của Ngài đã mang lại cho các quốc gia chúng ta sự chỉ dẫn triết học của Phật giáo. Phật giáo đã chuyển hóa vị chiến binh Chandashoka thành Dharmashoka. Thật vậy, tác động của Phật giáo đối với cuộc đời của Vua Ashoka lớn đến mức Ngài đã cố gắng lan tỏa âm vang của trống Chánh pháp thay vì trống trận. Sự chuyển hóa sâu sắc đã diễn ra như thế nào khi Vua Ashoka, người từng bị cuốn hút bởi những cuộc chiến đẫm máu trong thời gian dài, lại ôm lấy tôn giáo của Lòng Từ bi!

Phật giáo không chỉ đơn thuần là một tôn giáo thuyết giảng chống lại xung đột và chiến tranh. Đức Phật cũng được coi là một nhà lãnh đạo tối thượng đã can thiệp để ngăn chặn các tình huống xung đột. Đã từng có lần, khi xảy ra tranh chấp giữa bộ tộc Thích-ca và bộ tộc Koliya về việc chia sẻ nguồn nước sông Rohini, Đức Phật đã đến thành Kapilavastu của bộ tộc Thích-ca để làm cho họ nhận ra sự vô nghĩa của cuộc xung đột ấy.

Theo giáo lý của Phật giáo, chính chúng ta là người quyết định liệu điều cần thiết hiện nay là chiến tranh hay hòa bình toàn cầu.

Nhà lãnh đạo - công dân số một của một quốc gia - trước hết phải là người chính trực. Phật giáo gửi gắm một thông điệp rằng toàn dân sẽ sống trong hòa bình nếu nhà lãnh đạo là một người yêu chuộng hòa bình.

Kính thưa quý vị đại biểu,

Không chỉ những tiến bộ công nghệ mới góp phần làm cho thế giới trở thành một ngôi làng toàn cầu. Phật giáo, với triết lý tôn giáo sâu sắc đề cao lòng nhân ái, hòa bình và nhẫn nhục, cũng đã góp phần quan trọng vào điều đó.

Sự tự do tư tưởng và biểu đạt mà Đức Phật đã mở ra với vai trò là một nhà lãnh đạo tôn giáo rộng lớn đến mức Ngài liên tục đặt câu hỏi về chính những lời dạy của mình, từ đó khuyến khích sự giác ngộ chân lý.

Chúng ta chưa từng ghi nhận trường hợp nào Phật giáo được truyền bá bằng bạo lực hay ép buộc. Chính vì vậy, Phật giáo được xem là một tôn giáo mà con người cần đón nhận bằng sự hiểu biết sâu sắc.

Lời dạy của Đức Phật nhấn mạnh rằng không vấn đề nào có thể được giải quyết bằng sự đe dọa và tàn bạo kéo dài đến mức gây ra tổn thất sinh mạng. Noi theo thông điệp của Đức Phật, chư Tăng hiện đang hoằng dương Chánh pháp hay giáo lý của Phật giáo đã mang thông điệp bình đẳng đến nhiều quốc gia. Trong thông điệp ấy của Đức Phật không có xung đột. Không có hỗn loạn. Không có đổ máu. Không có sự trừng phạt đối với những quan điểm đối lập.

Giáo lý đạo đức cơ bản của Phật giáo là sự tôn trọng sự sống và chống lại sự hủy diệt sự sống. Khát vọng lớn nhất của một sinh linh là quyền được sống và được yêu thương. Phật giáo dạy chúng ta rằng hận thù không thể chấm dứt bằng hận thù, mà hận thù chỉ có thể chấm dứt bằng lòng từ bi. Phật tử tin rằng Đức Phật là vị sứ giả vĩ đại đầu tiên của hòa bình thế giới. Đức Phật đã dạy chúng ta nên tin tưởng điều gì? Lời khuyên và thông điệp của Ngài là mỗi người nên tự tin vào chính mình.

Triết lý Phật giáo mang lại những chỉ dẫn sâu sắc cho cuộc sống. Một ví dụ điển hình là giáo lý trong Kinh Thi Ca La Việt (Singalovada Sutta). Đức Phật chỉ ra rằng chúng ta cần quản lý tài sản vật chất của mình một cách thận trọng nhất. Theo Ngài, thu nhập mà một người kiếm được nên chia làm bốn phần. Một phần dành cho nhu cầu của bản thân và các thành viên trong gia đình, hai phần tiếp theo nên được sử dụng để cải thiện sinh kế, và phần còn lại cần được dành để sử dụng trong các tình huống bất ngờ.

Đức Phật cũng đã đưa ra những chỉ dẫn về quản trị đất nước. Theo Ngài, trách nhiệm của một nhà lãnh đạo là điều hành đất nước sao cho đảm bảo quyền con người, phòng ngừa tội phạm và xóa bỏ bất bình đẳng kinh tế. Nhà lãnh đạo có trách nhiệm điều hành đất nước dựa trên sự chỉ dẫn của triết lý Phật giáo. Nhà lãnh đạo - công dân số một của một quốc gia - trước hết phải là người chính trực. Phật giáo gửi gắm một thông điệp rằng toàn dân sẽ sống trong hòa bình nếu nhà lãnh đạo là một người yêu chuộng hòa bình. Phật giáo đã chỉ ra cho chúng ta nhiều khái niệm quan trọng như Thập Vương Pháp, những nguyên tắc rất quan trọng trong việc quản trị quốc gia.

Vì vậy, tôi cho rằng không sai khi coi Phật giáo là một tôn giáo dẫn dắt đến hòa bình và bình đẳng. Đức Phật giảng rằng không có điều gì trên thế gian này là vĩnh cửu. Khái niệm ấy quả thật vô cùng đúng đắn. Mục đích của những cuộc chiến tranh nhằm giành lấy những kết quả chỉ mang tính tạm thời là gì?

Có một bài kệ được tất cả chư Phật thuyết giảng để làm rõ chiều sâu của triết lý Phật giáo.

Sabba Pāpassa Akaranam

Kusalassa Upasampadā

Sacitta Pariyodapanam

Etaṁ Buddhānasāsanam.

Ý nghĩa của bài kệ này là tất cả chư Phật đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh xa mọi điều ác, làm các việc thiện và thanh lọc tâm ý - đây chính là cốt lõi của mọi lời dạy.

Kính thưa quý vị đại biểu,

Sri Lanka và Việt Nam là hai quốc gia đã có mối quan hệ gắn bó và hợp tác hiệu quả từ xa xưa. Ngày nay, những mối quan hệ ấy tiếp tục được củng cố mạnh mẽ hơn. Hôm qua, tôi đã cắt băng khánh thành công trình Bảo tháp Bồ Đề được thiết kế theo kiến trúc đặc trưng của Sri Lanka tại chùa Bái Đính, nơi trồng một cây con của cây bồ đề Jai Sri Maha Bodhi đã được mang từ Sri Lanka sang Việt Nam vào năm 2023.

Trong thời khắc mà người dân của cả hai quốc gia - đều được nuôi dưỡng bởi Phật giáo - cùng với nhiều Phật tử khác trên khắp thế giới tụ họp nơi đây, chúng ta đều mong ước một thế giới tràn đầy hòa bình, không còn nỗi sợ hãi chiến tranh, một xã hội tràn ngập tình yêu thương và một cuộc sống đầy lòng nhân ái. Chúng ta sẽ tiếp tục lấy cảm hứng từ cuộc đời của Đức Phật và triết lý của Ngài để lan tỏa hòa bình, phát triển và phẩm giá đến mọi quốc gia và mọi con người.

Nguyện cầu hồng ân Tam Bảo gia hộ cho tất cả quý vị!

____

* Tựa do Phatgiao.org.vn đặt