Hộ quốc an dân trong kỷ nguyên số

Từ tinh thần “hộ quốc an dân” thấm nhuần suốt chiều dài lịch sử, đến khả năng thích ứng mạnh mẽ trong kỷ nguyên chuyển đổi số, Phật giáo Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc toàn diện - tinh gọn hơn, hiện đại hơn và cũng đầy trách nhiệm hơn với xã hội đương đại.

Tinh thần “hộ quốc an dân” là cốt lõi của Phật giáo Việt Nam từ buổi sơ khai. Phật giáo đến với dân tộc không bằng chinh phục hay quyền lực mà bằng trí tuệ, lòng từ và tinh thần phụng sự. Qua các triều đại, từ Lý - Trần cho đến thời hiện đại, đạo Phật luôn hiện diện như một nền tảng tinh thần góp phần giữ nước, an dân, hun đúc đạo đức xã hội.

Ngày nay, GHPGVN tiếp tục hiện thực hóa tinh thần đó bằng những hành động cụ thể: hoằng pháp gắn với văn hóa dân tộc, chăm lo người nghèo, đồng hành trong các chương trình an sinh xã hội, giáo dục, y tế và bảo vệ môi trường.

Theo báo cáo tổng kết của Ban Tăng sự Trung ương, hiện nay Giáo hội có gần 55.000 Tăng Ni, hơn 18.500 tự viện và hàng chục triệu tín đồ sinh hoạt thường xuyên; riêng công tác từ thiện xã hội năm 2023 đạt tổng giá trị gần 3.000 tỷ đồng. Đây là những con số thể hiện rõ sức mạnh nhập thế, một tôn giáo không chỉ lo cứu khổ về tâm linh mà còn góp phần giảm khổ trong đời sống thực tế.

Song song với hành động vì cộng đồng, Giáo hội đang chủ động thích ứng với thời đại mới. Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng của Nhà nước mà còn là yêu cầu tất yếu đối với một tổ chức có quy mô lớn, hoạt động trên toàn quốc như GHPGVN.

Các hệ thống văn phòng điện tử, họp trực tuyến, cơ sở dữ liệu Tăng Ni, con dấu và chữ ký số đã và đang được triển khai đồng bộ. Mô hình quản trị mới giúp Giáo hội tiết kiệm chi phí, tăng tốc độ xử lý công việc, đồng thời bảo đảm tính minh bạch, thống nhất giữa trung ương và các địa phương. Không chỉ dừng ở hành chính, chuyển đổi số còn mở ra kênh hoằng pháp mới: hàng trăm trang mạng, kênh YouTube, nền tảng số của các chùa, tu viện đã lan tỏa giáo lý từ bi, trí tuệ đến hàng triệu người trẻ - những người ít đến chùa nhưng lại tìm đạo qua không gian mạng. Đó chính là sự hòa hợp giữa tinh thần truyền thống và công nghệ hiện đại - một biểu hiện sinh động của “Phật giáo nhập thế” trong thời đại số.

Bên cạnh đổi mới công nghệ, Giáo hội còn thực hiện cuộc sắp xếp tổ chức quan trọng - tinh gọn mô hình ba cấp thành hai cấp: Trung ương - tỉnh/thành - cơ sở. Đây là một bước đi thể hiện tư duy quản trị hiện đại và quyết tâm cải cách hành chính. Việc sáp nhập các Ban Trị sự cấp quận, huyện về cấp tỉnh không chỉ giảm tầng nấc, mà còn giúp tập trung nguồn lực, tăng hiệu quả điều hành, khắc phục tình trạng cồng kềnh, chồng chéo.

Khi bộ máy tinh gọn, người làm công tác Phật sự có thể dành nhiều thời gian hơn cho việc giáo hóa, từ thiện, giáo dục - đúng với sứ mệnh của Tăng Ni. Sự thay đổi này cũng đặt ra yêu cầu mới: tăng tính chuyên nghiệp, bồi dưỡng Tăng Ni, cư sĩ thừa hành Phật sự có năng lực quản trị và hiểu biết công nghệ - đảm bảo Giáo hội vận hành theo hướng minh bạch, hiện đại mà vẫn giữ được cốt tủy đạo pháp.

Tinh thần hộ quốc an dân ngày nay vì thế không chỉ là chăm lo đời sống tinh thần và đạo đức, mà còn là đồng hành cùng đất nước trong tiến trình hiện đại hóa. Phật giáo không đứng ngoài công cuộc chuyển đổi số quốc gia, mà trở thành một phần của tiến trình ấy - đưa đạo pháp đến gần hơn với công dân số, lan tỏa giá trị nhân văn giữa xã hội công nghệ. Khi một bài giảng Phật pháp được truyền trực tuyến đến hàng triệu người, khi một ngôi chùa nông thôn có thể quản lý Phật sự qua phần mềm, khi các hoạt động cứu trợ, học bổng, hiến máu, bảo vệ môi trường được tổ chức bài bản, minh bạch - đó chính là hình ảnh của Phật giáo nhập thế trong thế kỷ XXI.

44 năm sau ngày thành lập, GHPGVN đã trở thành tổ chức Phật giáo duy nhất đại diện cho Tăng Ni, Phật tử cả nước, là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, có quan hệ đối ngoại sâu rộng với hơn 40 tổ chức Phật giáo quốc tế...

Trong bối cảnh hội nhập, Giáo hội không chỉ mang sứ mệnh hoằng pháp mà còn là cầu nối văn hóa, quảng bá hình ảnh Việt Nam hiền hòa, nhân ái ra thế giới. Nhưng trên hết, Giáo hội vẫn kiên định một mục tiêu: vì lợi lạc của dân tộc, vì hạnh phúc của con người.

Phật giáo Việt Nam hôm nay đang đứng trên ngưỡng cửa mới - vừa kế thừa truyền thống nhập thế của chư Tổ, tiền nhân, vừa mạnh dạn bước vào kỷ nguyên công nghệ, cải cách và hội nhập. Hộ quốc an dân không phải là những lời khẩu hiệu, mà là hành động cụ thể, là dòng chảy từ bi hòa vào dòng chảy phát triển của đất nước, cùng thời đại.

Một Giáo hội tinh gọn và năng động - đó chính là hình ảnh Phật giáo Việt Nam đang hướng tới, tiếp tục phụng sự dân tộc bằng trí tuệ, đạo hạnh và sức sống mới.