450
Bố thí của các bậc thiện trí là bố thí với lòng tin vào nghiệp
Một số người cho rằng, bố thí hợp với trí tuệ phải bao gồm việc quán chiếu ghi nhận đặc tánh vô thường, khổ, vô ngã của người thí, người nhận thí và vật thí. Quan điểm này dựa trên Aṭṭhasālinī (chú giải Abhidhamma), trong đó, có đề cập đến việc quán chiếu ghi nhận đặc tánh của vô thường sau khi bố thí.
Tuy nhiên, sự quán chiếu ghi nhận này nên thực hiện sau khi bố thí, không phải trước hay trong khi bố thí. Hơn nữa, việc quán chiếu ghi nhận như vậy không phải để tạo ra bố thí hợp với trí tuệ, mà là để làm sanh khởi thiện nghiệp trong khi thực hành phát triển tuệ giác.
Nếu cho rằng, bố thí hợp với trí tuệ cần phải được quán chiếu ghi nhận như vậy, thì tất cả các hành động bố thí của những ai không theo Phật giáo đều là bố thí vô trí, điều này thật vô lý.
Các tích chuyện bố thí của đức Bồ-Tát không nhắc tới việc quán chiếu ghi nhận như vậy, và Đức Phật cũng không nhấn mạnh hành động này là điều kiện tiên quyết để thực hành bố thí. Kinh điển chỉ nói rằng, tiềm năng cho quả thiện của hành động bố thí tùy thuộc vào ân đức của người nhận. Đây là lời dạy duy nhất mà người ta nên cân nhắc khi làm bố thí.
Người thí lẫn người nhận thí sẽ như nhau, nếu cả hai đều được quán chiếu ghi nhận là đối tượng của danh sắc và bị chi phối bởi vô thường. Khi đó, hành động bố thí không chỉ mất đi sự hoan hỷ, mà còn làm giảm thiểu hiệu năng cho quả của thiện nghiệp bố thí.
Để trở thành người thực hành bố thí thù thắng nhất
Trên thực tế, mục đích của bố thí không phải là quán chiếu tuệ giác, mà là để tích lũy thiện nghiệp của người thí. Vì vậy, Đức Phật đã dạy rằng, người nào làm bố thí với lòng tin vào nghiệp, người ấy sẽ tạo ra nhiều thiện nghiệp cho mình.
Bà Visākhā là một đại thí chủ trong thời Đức Phật, bà đã từng xin phép Đức Phật cho phép tám đặc ân như sau:
1. Dâng y tắm mưa cho các vị Tỳ-khưu,
2. Dâng thức ăn cho các vị Tỳ-khưu mới đến,
3. Dâng thức ăn cho các vị Tỳ-khưu sắp đi xa,
4. Dâng thức ăn cho các vị Tỳ-khưu bị bệnh,
5. Dâng thức ăn cho các vị Tỳ-khưu chăm sóc vị Tỳ-khưu bị bệnh,
6. Dâng thuốc men cho các vị Tỳ-khưu bị bệnh,
7. Dâng cháo đến cho Tăng đoàn, và
8. Dâng y tắm mưa cho các Tỳ-khưu.
Đức Phật hỏi bà Visākhā rằng, bà mong muốn được sự lợi ích gì từ những việc làm như vậy. Bà Visākhā trả lời như vầy:
“Bạch Đức Thế Tôn, vào cuối mùa mưa, các vị Tỳ-khưu từ khắp nơi sẽ đi đến đây để yết kiến Đức Thế Tôn. Các vị ấy sẽ kể cho Thế Tôn nghe về cái chết của một số vị Tỳ-khưu và hỏi Thế Tôn về sự tái sanh hay các giai đoạn Thánh Đạo mà những vị Tỳ-khưu quá cố đã thành tựu. Đức Thế Tôn sẽ trả lời câu hỏi của các vị Tỳ-khưu ấy. Sau đó, con sẽ đi đến gặp các vị Tỳ-khưu và hỏi rằng, vị Tỳ-khưu quá cố ấy đã có bao giờ đi đến Sāvatthi chưa. Nếu các vị ấy trả lời là có, con sẽ nghĩ rằng bậc Cao Thượng ấy chắc hẳn đã thọ dụng vật cúng dường của con. Khi nhớ lại thiện nghiệp ấy, tâm con sẽ tràn đầy hoan hỷ. Chính điều đó sẽ đưa tới sự bình an và hạnh phúc cho con.”
Điều đáng chú ý ở đây, không phải là sự quán chiếu về tánh vô thường của các vị Tỳ-khưu đã khuất, mà là những ân đức của vị ấy.
Vì vậy, đối tượng quán chiếu thích hợp nhất khi làm bố thí là ân đức cao quý của người thọ thí. Thí dụ, khi cúng dường hoa lên Đức Phật, người ta nên suy tư về ân đức cao thượng của Ngài; khi dâng thức ăn cho một vị Tỳ-khưu, người ta nên nghĩ tới đời sống thanh tịnh của các Ngài, v.v…
Giảng pháp hay nghe Pháp là một thiện nghiệp, đó là duyên đưa tới trí tuệ nếu hiểu được Pháp. Các việc thiện dựa trên lòng tin vào nghiệp cũng là duyên đưa tới trí tuệ.
Nếu thiếu lòng tin vào nghiệp, thì việc thiện ấy sẽ cho quả tốt đẹp nhưng không làm phát sanh trí tuệ. Thí dụ, một đứa bé bắt chước Cha Mẹ của mình thờ phượng hình ảnh Đức Phật; hay những người không tin vào nghiệp nhưng họ vẫn làm các thiện pháp.
Giảng giải Pháp Duyên Khởi.
Soạn dịch Dhana Pālaka.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Tháp thoáng lời Kinh: Đà-la-ni
Phật giáo thường thức
15:07 19/11/2025
Thế Tôn! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn hay thọ trì được kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc tụng thông lẹ, hoặc biên chép quyển kinh, đặng bao nhiêu phước đức?”. Dược Vương từ chỗ ngồi đứng dậy lên tiếng thưa hỏi... Phật trả lời: “Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn ở nơi kinh này có thể thọ trì nhẫn đến một bài kệ bốn câu đọc tụng giải nghĩa, đúng như lời mà tu hành thời công đức rất nhiều”.
12 lời nguyện của Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
12:29 19/11/2025
Phật Dược Sư vì chúng sanh hiện đời cầu an lạc, còn Phật A Di Đà lại tiếp bước chúng sanh vãng sanh về Cực Lạc. Tuy nhiên dù là vãng sanh Tây phương hay tu tập pháp môn gì, đều phải có thân tâm mạnh khỏe mới có thể thực hành tu trì Phật pháp.
Xem thêm
