Cái tâm thương ghét

Cậu bé sợ quá, hoảng hốt chạy nhanh về nhà, tìm đến mẹ mà khóc nức nở, nghẹn ngào. Cậu cảm thấy chao đảo và sợ sệt, nên ôm chầm lấy đôi vai mẹ, mong được che chở. Cậu lại thầm nghĩ: “Tại sao trong rừng sâu lại có người ghét mình?”

Thấy con đang lo lắng và sợ hãi, người mẹ an ủi, vỗ về và đưa con trở lại khu rừng. Bà nói:

“Này con thân yêu của mẹ, bây giờ con hãy bình tĩnh hét thật to: ‘Tôi thương người!’”

Cậu bé nghe theo lời mẹ, dùng hết sức bình sinh hét lớn lên: “Tôi thương người!”

Mầu nhiệm thay, cậu vừa dứt lời thì tiếng vọng lại vang dội khắp rừng xanh: “Tôi thương người!”

Giáo dục gia đình là yếu tố quan trọng tạo nên sự an vui, hạnh phúc, qua từng hành động có ý thức. Nếu ta không ý thức rằng cuộc sống này cần sự yêu thương và nâng đỡ nhau bằng trái tim hiểu biết, thì ta sẽ tạo ra nỗi khổ, niềm đau cho người khác.

Cậu bé trong lúc bực bội nên cảm thấy ghét ai làm phiền mình. May thay, cậu có được người mẹ hết sức tuyệt vời, đầy bao dung và độ lượng. Bà chẳng những không giận con, mà còn tìm cách dạy dỗ để cậu ý thức rằng sự sống cần được nuôi dưỡng bằng hiểu biết và tình thương. Nhờ vậy, sau này lớn lên, cậu sẽ biết sống tốt hơn để không làm người khác phiền muộn, khổ đau, mà thay vào đó là sự thương yêu, sẻ chia và nâng đỡ.

Để giúp con mình có thêm hiểu biết sâu sắc về đạo lý nhân quả, người mẹ từ tốn giải thích:

“Con à, đó là định luật vay trả công bằng trong cuộc sống của chúng ta. Con cho ai điều gì, con sẽ nhận lại điều đó. Ai làm lành thì được hưởng phước, ai gieo gió thì gặt quả, ai làm ác thì chịu khổ đau. Nhân quả rất công bằng và không thiên vị một ai. Khi ta đã gieo nhân, dù trăm kiếp ngàn đời vẫn không mất. Khi hội đủ nhân duyên, quả báo sẽ tự hiện. Nếu con biết sống yêu thương và san sẻ với mọi người, thì mọi người cũng sẽ biết yêu thương và an ủi con trở lại. Nếu con thù ghét ai thì người đó cũng sẽ thù ghét con trở lại. Và cứ như thế, ân oán, hận thù, vay trả không có ngày thôi dứt. Vậy con phải biết sáng suốt chọn lựa nhân nào dẫn đến an vui, hạnh phúc để ứng dụng, hành trì. Còn nhân nào dẫn đến sa đọa, khổ đau thì chúng ta dứt khoát không làm.”

Thương và ghét là hai điều kiện làm cho con người khổ đau hay hạnh phúc. Thương quá cũng khổ, mà ghét quá lại càng khổ hơn. Ta muốn được người thương thì ta phải biết thương người. Người dễ thương là người lúc nào cũng ngọt ngào, êm dịu, nhẹ nhàng và sống khiêm tốn với mọi người. Trong tình yêu, ta thương người ấy vì người ấy biết lo lắng, nghĩ tưởng đến mình.

Thật ra, rất khó để thương một người chưa từng thương mình, thậm chí đã thù ghét mình và làm mình tổn thương. Thương yêu là bản chất của con người, nhưng đa phần chỉ thương trong ích kỷ, hẹp hòi và có điều kiện, nên không có lòng khoan dung, độ lượng, cảm thông và tha thứ. Chính vì sự thương yêu thiếu hiểu biết đó mà dẫn đến ghen tuông, ganh ghét, rồi làm tổn hại lẫn nhau.

Sự thương yêu không cần đền đáp chỉ có nơi bậc cha mẹ, hoặc nơi những vị tu hành chân chính, đã đạt đến mức không còn thấy ta, người, chúng sinh. Tình thương ấy vượt thoát khỏi lòng vị kỷ, nên luôn mang lại an lạc và hạnh phúc cho mọi người bằng trái tim hiểu biết.

Tình thương chân thật được hiến tặng bởi trái tim hiểu biết, chứ không phải là hành vi lăng xăng của những kẻ “lấy vải thưa che mắt Thánh”. Nếu ta chưa thể bao dung độ lượng, thì ít ra cũng nên có chút tình thương không cần đền đáp. Đó mới là tình yêu thương chân thật.

Trong cuộc sống, khi con người không có tình yêu thương chân thành với nhau mà chỉ sống trong căm ghét, hận thù, thì thế gian này sẽ trở thành bãi chiến trường đẫm máu. Ai cũng tranh danh đoạt lợi, tìm cách hủy diệt lẫn nhau.

Thật ra, sống để yêu thương, hiểu biết và đùm bọc lẫn nhau mới là tình người trong cuộc sống. Vậy hãy theo lời Phật dạy mà sống biết yêu thương, kính trên nhường dưới, thuận thảo, vui vẻ, tôn trọng và quý kính lẫn nhau.

Trong cuộc sống, sự thất bại trong làm ăn có thể khiến con người buồn phiền, chán nản, thậm chí dẫn đến cô đơn, tuyệt vọng. Họ cảm thấy mất hết yêu thương từ gia đình, bạn bè và xã hội, nên dễ sa ngã vào con đường sai lầm.

Tình yêu thương chân thành luôn đem lại niềm an vui, hạnh phúc và sự sẻ chia, nâng đỡ – giúp làm vơi bớt nỗi đau bất hạnh. Ai trong đời cũng có thể gặp khổ đau, nhưng sẽ bớt buồn tủi, bớt cô đơn, nếu bên cạnh họ còn có người sẵn sàng an ủi và nâng đỡ. Nhờ vậy, họ sẽ có thêm ý chí, nghị lực để vượt qua nghịch cảnh mà làm mới lại chính mình.

Nếu ta không có tình thương chân thật, thì không thể giúp người thoát ra khỏi vũng bùn khổ đau. Nhưng ít nhất, hãy có tấm lòng động viên, an ủi, sẻ chia – để họ có thêm niềm tin vượt qua cạm bẫy cuộc đời.

Nhưng trớ trêu thay, khi ta yêu thương mà bị chia lìa, ta sẽ buồn, sẽ khóc, sẽ tiếc nuối vì người ấy từng lo lắng cho ta quá nhiều. Khi họ không còn nữa, ai sẽ thay họ lo cho mình? Chính vì thế mà có người cảm thấy lạc lõng, bơ vơ vì mất đi chỗ nương tựa cả vật chất lẫn tinh thần.

Đi ngược lại với thương yêu là thù hằn, ghét bỏ. Không gì đau khổ bằng thù ghét mà cứ phải gặp nhau hoài. Đã thương thì không ghét, đã ghét thì không thương. Nhưng vì ta thường ích kỷ, hẹp hòi nên khi thương không được thì sinh ra thù ghét. Từ đó, ganh ghét, hãm hại lẫn nhau là chuyện khó tránh.

Thù ghét khiến ta trở nên xấu xí, khổ đau hơn, vì trong lòng luôn chất chứa oán giận, hờn mát. Ta mong muốn người kia bị hại, bị mất mát, thậm chí là biến mất khỏi cuộc sống của mình.

Nhưng khi ta thù ghét ai, chính ta là người khổ trước, vì tâm niệm bất mãn, sân hận đang thiêu đốt nội tâm mình. Người kia chưa chắc khổ, nhưng ta đã tự phá hoại vẻ đẹp và tâm hồn của mình. Có khi không kiềm được nóng giận, ta trút giận lên người thân, vì không biết cảm thông và tha thứ.

Ta cứ muốn người kia như bản sao của mình. Khác đi một chút thì không chịu. Mình bám víu, chấp trước, ép buộc. Nhưng ta đâu còn là đứa trẻ non nớt, mà giờ đây đã lớn khôn. Khi gặp mất mát, tổn thương, ta phải biết bình tĩnh để suy xét, nhận định. Nhờ vậy, ta không bị che mờ bởi thói quen ích kỷ, hẹp hòi.

Thế giới này vì thiếu tình thương chân thật nên mới đầy oán giận, thù hằn, chiến tranh, tàn sát. Có khi nhân danh thần linh để hủy diệt lẫn nhau. Vì thương yêu trong ích kỷ, thiếu hiểu biết nên ta dễ dàng hành hạ, đánh đập người thân khi không kiểm soát được cơn sân hận. Ai có tâm niệm thù ghét như thế sẽ không bao giờ có được an lạc nội tâm.

Khi ta thật lòng yêu thương và trân trọng lẫn nhau, thì tình thương ấy mang tính nuôi dưỡng và lâu dài. Nhưng nếu bị phản bội, bị bỏ rơi, thì ta sẽ cảm thấy bơ vơ, lạc lõng giữa dòng đời yêu thương, rồi tiếc nuối, khóc lóc, hờn giận – và cuối cùng là thù hằn.

Một khi ai đó ôm chặt cảm xúc ấy vào lòng, thì chẳng khác nào cầm lưỡi dao bén cứa vào thân thể chính mình. Ta đau khổ đến tột cùng, mất hết lý trí. Nếu không chuyển hóa được cảm xúc ấy, thì ta đang rơi vào hố sâu của ngục tù tâm tối.

Ai dại gì phải chịu khổ như thế, khi ta vốn có trái tim biết yêu thương, biết tha thứ, biết cảm thông? Một khi ta tỉnh thức, biết được mình là chủ nhân của nghiệp quả, thì bao nhiêu oán giận, thù hằn cũng sẽ tan biến.

Ta có trái tim hoàn hảo và đẹp nhất – vậy tại sao lại tự trói buộc nhau bằng tâm niệm thù hận, khiến người thân, bè bạn xa lánh, gia đình chia lìa?

Người mẹ trong câu chuyện đã có một tình thương chân thật. Bà giúp cậu bé hiểu rằng: gieo nhân nào sẽ gặt quả nấy. Nhờ đó, khi lớn lên, cậu sẽ biết chọn con đường trong sáng bằng trái tim yêu thương và hiểu biết.

Ai nắm được chiếc chìa khóa của yêu thương và buông bỏ, biết tin sâu vào nhân quả, tin mình là chủ nhân của họa – phúc, biết sống thật lòng, biết sẻ chia và kính trọng lẫn nhau bằng tình người, thì thế gian này sẽ là thiên đường của hạnh phúc.