Câu hỏi:

Thưa thầy theo con thấy, quả thật nếu như không nhận thức được tầm vóc của Tâm và thiếu nhẫn nại mà coi thường, bỏ qua cái đơn giản, cái thân cận thì thật khó thâm nhập vào ý nghĩa chân thực, đơn giản mà cũng tinh tế, thân cận mà cũng thâm viễn của giáo pháp, phải sống tỉnh thức trong từng sát-na thì mới nhận ra được chân tướng tinh vi.

Ban đầu con bắt đầu minh ngộ từ câu Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm, sau đó là Đương xứ tức chân, rồi Bát Nhã không quán, rồi Thực tại hiền tiền,... Sự tiến bộ giúp con tự do tự tại hơn trong tư duy và hành động, đường kiếm cũng thanh thoát và chính xác hơn trước. Nhưng con cảm thấy con vẫn còn thiếu một thứ gì đó, đã rất gần nhưng chưa tới. Con vẫn còn an tâm trên từng sát na hiện tiền của cái thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm, tư duy,... của thế giới hiện tượng mà chưa thể nắm bắt được cái Một, cái Nhất, vẫn còn sự phân biệt vi tế giữa Tâm và Vật, giữa Năng và Sở, muốn làm mờ tâm để hiện rõ vật, muốn làm mờ chủ thể nhận thức để hiện rõ đối tượng nhận thức, thực tại hiện tiền vẫn chưa hiện tiền kiên cố toàn vẹn nên dễ bị tập khí chi phối phá vỡ khi gặp phải những kích động mạnh từ ngoại giới.
Nhưng trong một lần cuốc đất, con bị cha mắng, vọng tình lại dấy động nổi lên, con lại "thực tập" trở về trọn vẹn với cảnh duyên người và vật hiện tiền, quán chiếu tính vô ngã vô thường, thâm nhập tính không vô tướng vô tác, nhưng chỉ được một lúc, con nghĩ có lẽ đó chưa phải là trong lành định tĩnh sáng suốt chân thực mà chỉ là các tầng định trong Sắc Giới chẳng qua chỉ khác ở đối tượng nhận thức không phải là các đề mục mà là thực tại hiện tiền. Rồi con lại nghĩ thực tại hiện tiền này có lẽ chỉ là thực tại hiện tiền nơi Đối tượng, nơi Ngoại giới, nơi Sắc chất, nơi Hiện tượng nên mình bị luôn cuốn theo từng sát na sinh diệt của nó mà bị Thất niệm, Luân hồi.
Con mới nghĩ đến Tâm địa pháp môn rồi thử thực hành quán chiếu Tâm Giới thì mới thấy rằng Tâm không có Giới, nhất thiết hiện tiền đều là Tâm hiện tiền, tất cả mọi hiện tượng sắc thanh hương vị xúc pháp, dù là người hay vật, dù là đất đá dưới chân hay các vì sao trên trời hay trạng thái tâm lý hiện tiền đều là những tín hiệu nơi tâm mình, tâm mình không vô tướng vô tác nên mới hiện ra mọi thực tại thân thọ tâm pháp vô ngại như nó đang là, nó đang là cũng chính là tâm đang là, cho nên nhìn vào con phố trước mắt kia cũng chính là nhìn vào tâm mình trong hình thức con phố, nhìn vào những vì sao xa xôi kia cũng là nhìn vào những tín hiệu nơi tâm mình trong hình thức vì sao, nhìn vào cục phân trâu kia cũng là tâm dưới hình thức cục phân trâu,... Không còn ranh giới giữa Tâm-Vật, Nội-Ngoại, Chủ thể-Đối tượng nữa, chỉ có Thực Tại Hiện Tiền nơi vật cũng tức là Thực Tại Hiện Tiền nơi tâm, nơi vật có thì nơi tâm có, nơi tâm có thì nơi vật có, tất cả hoà trộn nhau trong tâm Nhất Tinh Minh thành ra cảnh Lục Hoà Hợp, Tâm mới là nền đất là cửa ngõ luôn thường trực và thân cận nhất. Trước đây con chỉ hiểu câu nói "Đem tâm ra đây, ta an tâm cho" theo nghĩa là để người nghe rời khỏi quá khứ rời khỏi vị lai về với các hiện tượng thân thọ tâm pháp đang là, nhưng vì chưa thấy căn bản nên còn tách rời thân thọ tâm pháp thành bốn đối tượng riêng biệt để quán niệm, cho nên tuy nói là Tâm nhưng vẫn là Sắc tâm, là Ngoại, là Vật chứ không phải cái Tâm chân chính nơi mình, giờ con mới biết thân thọ tâm pháp chỉ là một nơi tâm mình; tuy là một, bất động, ở nơi mình nhưng lại tự động tức khắc hiển thị bất cứ thứ gì ở bất cứ mọi nơi.

Ranh giới thật mong manh, cũng là câu kinh ấy, thoại đầu ấy, nhưng trong mắt người coi thường và thiếu nhẫn nại với những sự thật gần gũi đơn giản nơi tâm mình, cứ hướng ngoại cầu chân và hướng ngoại cầu huyền thì còn không bằng những lý thuyết trong bộ môn tâm lý học; song dưới con mắt tâm địa pháp nhãn thì đó là cả thế giới chân thực, vi diệu. 

"Trùng trùng thế giới triển khai,
Đều do tâm thể Như Lai chói loà,
Rút đao cắt mảy trần sa,
Đều do tác dụng Thiền Na nhiệm màu,
Cứu cánh nào có xa đâu,
Luôn luôn thể lộ ngay đầu lông mi,
Gần gũi đơn giản vô vi,
Mà bao quát mọi thần kỳ biến thông".

Trả lời: