450
Đạo nghĩa thầy trò
Quảng Tánh
Trong đạo, sự tôn kính vị thầy được nâng lên tầm thâm ân nan báo, “Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”. Vì sao vậy?
Ở đời, ‘Kính thầy mới được làm thầy’, ‘Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy’ là đạo lý sống, là tinh thần tôn sư trọng đạo của người Việt và của nhân loại tiến bộ nói chung.
Đời người mấy ai sống tới trăm năm nhưng sự nghiệp trồng người lại xấp xỉ thời gian ngần ấy (vì lợi ích trăm năm trồng người). Điều đó chứng tỏ chúng ta cần liên tục học tập, trau dồi, hướng đến chân thiện mỹ cho đến trọn đời.
Và như thế, mỗi chặng đường của cuộc sống chúng ta đều có những vị thầy khác nhau. Trừ những thiên tài, còn hầu hết chúng ta phải có thầy, vì “Không thầy đố mầy làm nên”. Vì vậy, người thầy có vị trí quan trọng chỉ đứng sau cha và mẹ, “cơm cha, áo mẹ, chữ thầy”.
Trong đạo, sự tôn kính vị thầy được nâng lên tầm thâm ân nan báo, “Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”. Vì sao vậy? Nếu thầy cho ta cuộc sống đời thường thành đạt thì ân sư chỉ cho ta con đường hướng thượng không chỉ trong đời này mà cả đời sau đều được hạnh phúc an vui. Nhất là, tôn sư có thể hướng đạo cho ta vượt lên thế thường, trở thành Hiền Thánh ngay trong cuộc đời này. Sau mùa An cư kiết hạ, chư vị ân sư của chúng ta thêm tuổi đạo. Sự tăng trưởng tuổi đạo chính là sự vun bồi phước báo và kết tinh công đức tu hành Giới Định Tuệ, làm chỗ nương tựa cho muôn loài.
Quan hệ thầy trò trong kinh, luật Phật giáo
Ảnh minh họa.
“Một thời Phật ở tại núi Kỳ-xà-quật, thành La-duyệt-kỳ cùng với chúng Đại Tỳ-kheo 1.250 người. Bấy giờ, vào lúc thích hợp, Ðức Thế Tôn khoác y cầm bát vào thành khất thực. Lúc bấy giờ tại thành La-duyệt-kỳ có con trai của trưởng giả tên là Thiện Sinh, vào buổi sáng sớm, ra khỏi thành, đi đến khu vườn công cộng sau khi vừa tắm gội xong, cả mình còn ướt, hướng đến các phương Đông, Tây, Nam, Bắc, Trên, Dưới mà lạy khắp cả.
Phật lại bảo Thiện Sinh:
- Đệ tử cung phụng sư trưởng có năm việc: 1-Hầu hạ cung cấp điều cần. 2-Kính lễ cúng dường. 3-Tôn trọng quý mến. 4-Thầy có dạy bảo điều gì không trái nghịch. 5-Thầy có dạy bảo điều gì nhớ kỹ không quên.
Kẻ làm đệ tử cần phải thờ kính sư trưởng với năm điều ấy.
- Thầy cũng có năm điều để săn sóc đệ tử: 1-Dạy dỗ có phương pháp. 2-Dạy những điều chưa biết. 3-Giải nghĩa rành rõ những điều trò hỏi. 4-Chỉ cho những bạn lành. 5-Dạy hết những điều mình biết không lẫn tiếc.
Này Thiện Sinh, nếu đệ tử kính thuận, cung kính sư trưởng, thì phương ấy được an ổn không có điều lo sợ”.
(Kinh Trường A-hàm, kinh Thiện Sinh, số 16 [trích])
Theo tuệ giác của Thế Tôn, cả thầy và trò đều có nghĩa vụ và trách nhiệm riêng. Mỗi người đều cố gắng hoàn thành sứ mạng của mình. Nói dễ hiểu là thầy phải ra thầy mà trò cho ra trò. Dĩ nhiên, hàng đệ tử phải tôn kính bậc ân sư, được thể hiện bằng kính thuận thông qua năm việc cung phụng sư trưởng (1-Hầu hạ cung cấp điều cần. 2-Kính lễ cúng dường. 3-Tôn trọng quý mến. 4-Thầy có dạy bảo điều gì không trái nghịch. 5-Thầy có dạy bảo điều gì nhớ kỹ không quên). Những điều này nếu hàng đệ tử có hạnh, có tâm và có trí thì có thể làm được vài phần hay toàn phần.
Có lẽ, cái khó trong việc thực hành lời Phật dạy là làm thầy chứ không phải làm trò. Bậc thầy không chỉ có tâm mà phải có tầm. Có tâm là giàu nhiệt huyết, thiết tha với sự nghiệp trồng người, là tâm nguyện “Tiếp dẫn hậu lai, báo Phật ân đức”.
Nhưng chỉ có tâm thôi chưa đủ mà cần phải có tầm. Tầm ở đây là tri thức và đạo đức, nếu ở đời. Trong đạo, tầm là am tường các pháp học, có kinh nghiệm pháp hành, nói chung là trải nghiệm và thân chứng Tam học giới định tuệ.
Muốn trao truyền cho học trò, đệ tử thì thầy phải có cái để trao truyền. Đây là thách thức không nhỏ cho người thầy. Hàng học trò chúng con luôn kính thuận các bậc thầy, và các bậc thầy cũng luôn hết lòng thương tưởng, giáo hóa hàng đệ tử. Được như vậy thì đạo nghĩa thầy trò luôn bền vững, và “phương ấy được an ổn không có điều lo sợ”.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Không thu nhiếp oai nghi
Lời Phật dạy
13:30 28/12/2024
Cuộc sống của người tu cũng đi, đứng, uống, ăn, ngồi, nằm… giống như bao người. Chỉ khác là, người tu thường phát huy chánh niệm, biết rõ những việc đang làm.
Hóa ra ta chưa thật sự hiền lành
Lời Phật dạy
10:26 22/12/2024
Tâm ta là ngọn núi lửa được phủ lên một thảm thực vật hiền hòa, xanh tốt và chỉ cần chút duyên địa chấn thì nham thạch sân hận sẽ trào tuôn và nhấn chìm tất cả trong biển lửa phẫn nộ.
Tu tập tâm từ, ma quỷ không dối gạt
Lời Phật dạy
08:30 20/12/2024
Trong dân gian thường nói 'ma đưa lối, quỷ dẫn đường' để chỉ về trạng thái mất tự chủ, dẫn đến có những lời nói hay hành động xấu ác. Đến khi tỉnh táo nhận ra vấn đề thì chỉ còn hổ thẹn và hối tiếc mà thôi.
Phật dạy về tâm từ
Lời Phật dạy
14:16 19/12/2024
Hoà Thượng Minh Châu nói: Tâm từ mở ra, khổ đau khép lại. Mong rằng thế giới, đất nước có nhiều người tu tập tâm từ theo tinh thần của Phật thì đất nước được thanh bình thịnh trị, thế giới hòa bình an ổn, nhân loại an lạc hạnh phúc.
Xem thêm
