450
Giữ tâm an giữa đúng sai đời thường
“Người tu phải vượt qua được đúng sai, nóng lạnh, trái ý hay thuận tình, đừng để ba mớ phiền não đánh lừa…”.
Đó là lời dạy của Thiền sư Thanh Từ - như một tiếng chuông tỉnh thức giữa nhịp sống hôm nay. Trong thế giới đầy biến động, nơi mỗi người dễ bị cuốn vào vòng xoáy của tranh biện, hơn - thua, khen - chê, lời nhắc ấy không chỉ dành cho người tu hành, mà cho tất cả ai muốn sống bình an giữa đời.
Cuộc sống vốn đầy mâu thuẫn. Sáng ta vui, chiều ta giận. Hôm nay ta thấy mình đúng, ngày mai lại phát hiện người khác cũng có lý. Nếu tâm luôn chấp vào đúng - sai, ta sẽ chẳng bao giờ có được phút giây bình yên. Nhiều người đau khổ không phải vì cảnh, mà vì tâm không chịu buông. Cái “đúng” của mình nhiều khi chỉ là một lát cắt nhỏ trong vô số chiều của sự thật. Người biết tu, biết sống tỉnh, là người không cố chứng minh mình đúng, mà lặng lẽ soi lại tâm xem mình đã an chưa, có còn phiền não hay không.
“Ba mớ phiền não” mà Thiền sư nhắc đến - tham, sân, si - không ở đâu xa, mà ngay trong từng phản ứng nhỏ nhất của ta. Khi ai đó trái ý, ta lập tức nổi giận. Khi được khen, ta sinh tự mãn. Khi thấy người hơn mình, ta khởi tâm ganh. Chúng là những tập khí - thói quen của tâm thức - tích tụ từ lâu, khiến ta luôn dao động trước mọi cảnh duyên. Người biết tu không phải là người rời bỏ cuộc đời, mà là biết nhìn thẳng vào tập khí ấy để chuyển hóa, ngay trong từng việc nhỏ: nụ cười, lời nói, cách đối nhân xử thế.
Thiền sư dạy: “Ngay trên những hạnh nghi thông thường mà chuyển hóa tập khí, sống với bản tánh chân thật thì đạo lực sẽ vững vàng”. Đó chính là tinh thần “tu trong đời”. Mỗi hành động, mỗi lời nói đều là cơ hội rèn luyện thân tâm. Khi ta biết lắng nghe thay vì tranh cãi, biết nhẫn nhịn thay vì phản ứng, biết mỉm cười thay vì oán trách - thì ngay khoảnh khắc ấy, đạo đang hiện hữu. Đạo không nằm trên núi cao hay trong kinh điển xa xôi, mà trong từng giây phút ta làm chủ được mình.
“Sống trong đại chúng để rèn luyện thân tâm cho an ổn trước cảnh duyên bên ngoài, mới ngăn ngừa được các tệ tình” - câu này cho thấy tu hành không phải là lánh đời, mà là học cách sống hài hòa giữa đời. Khi ở một mình, ta dễ cho rằng mình đã an. Nhưng chỉ khi sống giữa người khác - nơi có va chạm, bất đồng, thử thách - ta mới biết đạo lực mình vững đến đâu. Ở trong tập thể, ai cũng có cá tính riêng, ý kiến riêng. Nếu tâm ta không đủ rộng, lời nói người khác sẽ trở thành “ngòi nổ”. Còn khi tâm đã tĩnh, dù nghe nghịch ý cũng vẫn bình thản, vì hiểu rằng tất cả chỉ là cảnh duyên - đến rồi đi, không thật.
Đó là nghệ thuật sống giữa đời mà không bị đời cuốn trôi. Người có đạo không phải người không gặp sóng gió, mà là người biết giữ vững con thuyền tâm giữa bão tố. Sự an ổn thật không nằm ở việc dẹp yên hoàn cảnh, mà ở khả năng bình tâm giữa mọi hoàn cảnh.
Giữa thời buổi mạng xã hội, nơi ai cũng có “chính kiến” và muốn bảo vệ cái tôi của mình, lời dạy của Thiền sư càng trở nên quý báu. Biết lắng nghe, biết nhẫn, biết buông - đó không phải là yếu đuối, mà là sức mạnh của người có trí. Bởi kẻ mạnh thật sự không phải là người luôn thắng người khác, mà là người thắng được chính mình.
Tu không chỉ trong chùa, mà trong từng bước đi, hơi thở, và mối tương giao giữa người với người. Khi ta sống được với “bản tánh chân thật” - tâm trong sáng, không bị phiền não dẫn dắt - thì dù ở chợ, ở công sở, ở giữa đời thường, vẫn là chốn đạo. Và khi ấy, thế gian này đâu còn là nơi rối ren, mà là đạo tràng để ta học hạnh an, hạnh từ và hạnh buông xả.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Đã tằm thì phải nhả tơ
Phật pháp và cuộc sống
08:47 21/11/2025
Lúa mót cười cợt thúng quang/ Gánh về gánh cả nắng vàng về theo/ Chân thoăn thoắt bước xa nghèo/ Tóc còn bịn rịn với theo gió đồng
Hãy là hiện thân của sự bình an
Phật pháp và cuộc sống
08:23 21/11/2025
Khi con người chân thật được hiện diện, ta sẽ tự nhiên nói chuyện với người khác bằng năng lượng rất mềm mỏng, rất dịu dàng, rất dễ thương. Trong từng lời nói và ánh mắt đều có sự lắng nghe, có tôn trọng, có chấp nhận và có hoan hỷ.
Hai món nợ đời người nhất định phải trả
Phật pháp và cuộc sống
07:47 21/11/2025
Trong cuộc đời này, có 2 món nợ lớn nhất mà chúng ta phải trả - đó là công ơn cha mẹ và thầy cô.
Ta cứ tưởng thứ mình tìm nằm ở bên ngoài
Phật pháp và cuộc sống
10:00 20/11/2025
Khi trái tim chưa đủ đầy, nó sẽ yêu bằng mong muốn được lấp đầy. Khi trái tim chưa đủ tỉnh sáng, nó sẽ yêu bằng nỗi sợ và hờn ghen. Và ta không biết rằng đó chính là nguyên nhân khiến mọi thứ trở nên nặng nề: ta đang đặt vào người khác một nhiệm vụ không ai có thể làm thay ta đó là nhiệm vụ làm cho chính ta hạnh phúc.
Xem thêm
