Hành… “Thâm Bát Nhã”

Hỏi: 

Kính bạch Thầy, theo Tâm Kinh Bát-nhã, thực hành trí tuệ thâm sâu rốt ráo (Bát-nhã ba-la-mật), soi thấy năm uẩn đều không, là cách quan sát tâm với độ tỉnh thức trọn vẹn, không bị ảo tưởng chi phối dẫn dắt, phải không thưa Thầy?

Trả lời:

Đúng, thật ra khi thận trọng chú tâm quan sát là đang hóa giải ngũ uẩn. Bởi vì, sâu nhất của thận trọng chú tâm quan sát là trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe, trong xúc chỉ xúc, trong biết chỉ biết nên ngũ uẩn không sinh khởi được. Thận trọng chú tâm quan sát có thể ứng được cả hai mặt tục đế và chân đế:

• Ứng với tục đế thì không bị vướng mắc vào 5 Uẩn, 12 Xứ, 18 Giới, 12 duyên sinh, 5 che lấp, 10 ràng buộc.

• Ứng với chân Đế thì thấy thực tánh pháp, mà thực tánh rốt ráo nhất của pháp là Tịch Tịnh Niết-bàn.

Toàn bộ bốn pháp sau đây đều thể hiện tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác ứng với các tình huống tu tập gọi là hành thâm bát-nhã:

- Thận trọng, chú tâm, quan sát ứng với khi hữu sự.

- Trở về, trọn vẹn, tỉnh thức ứng với khi vô sự.

- Trong lành, định tĩnh, sáng suốt khi ứng ra với vạn pháp.

- Rỗng rang, lặng lẽ, trong sáng" khi trở về “điềm đạm hư vô” hay “thối tàng ư mật”.

Nên cả bốn trường hợp đều thể hiện Giới-Định-Tuệ tự tánh thâm sâu có thể hóa giải được sự hình thành ngũ uẩn (ngũ uẩn giai không).