Thứ sáu, 26/12/2025, 17:08 PM

Hãy nhắc mình trước khi nhắc người

Sư Jinavira Bhikkhu

Câu nói này mang ý nghĩa sâu sắc về sự tự quán chiếu, tu tập bản thân trước khi hướng dẫn hay phê bình người khác. Trong đạo Phật, Đức Phật dạy rằng tự mình là chủ nhân của mình (Dhammapada 160). Việc tu tập bắt đầu từ việc sửa mình, giữ giới, phát triển trí tuệ và từ bi. Trước khi muốn người khác thay đổi, hành giả phải tự chuyển hóa chính mình.

Hãy nhắc mình trước khi nhắc người 1 — Ảnh minh họa.

Những tiếng chuông phản tỉnh

Giới (Sīla): Người tu theo đạo Phật luôn ưu tiên giữ giới cho nghiêm túc. Khi thấy lỗi người, họ nhớ lại giới luật của mình có thanh tịnh không, có đang phạm lỗi tương tự không.

Chánh niệm (Sati): Câu nói này khuyến khích hành giả luôn quán sát tâm mình trước khi phản ứng với ngoại cảnh. Nếu tâm còn sân hận, kiêu mạn, thì lời nói ra dễ gây tổn hại.

Phật giáo nhấn mạnh tâm vô ngã (Anattā). Khi chỉ trích người khác mà không tự xét mình, dễ rơi vào ngã mạn (tự cho mình hơn người). Đức Phật dạy trong kinh Pháp Cú:

"Dễ thấy lỗi người, khó thấy lỗi mình. Lỗi người ta phanh tìm như sàng gạo, còn lỗi mình thì che đậy như người thợ săn trá hình." (Dhammapada 252)

Với tu sĩ: Trước khi khuyên bảo đệ tử hay Phật tử, vị tỳ kheo phải tự kiểm tra giới hạnh, thái độ của mình có đúng Chánh pháp không.

Với cư sĩ: Trong gia đình, xã hội, khi muốn nhắc nhở người khác, nên tự hỏi mình đã làm đúng chưa, có đang thiếu sót điều gì không.

Trong Kinh Trung Bộ (Majjhima Nikāya), Đức Phật nhiều lần nhắc nhở các tỳ kheo:

"Này các tỷ kheo, trước khi giáo giới người khác, hãy tự đặt mình vào năm pháp: Ta sẽ nói đúng thời, không phi thời; Ta sẽ nói đúng sự thật, không sai sự thật; Ta sẽ nói lời nhu hòa, không thô bạo; Ta sẽ nói lời liên hệ đến mục đích, không liên hệ đến phi mục đích; Ta sẽ nói với tâm từ bi, không với sân hận."

(Kinh Giáo giới La Hầu La - Ambalaṭṭhikārāhulovāda Sutta)

Câu nói này nhắc nhở chúng ta:

Tránh "đạo đức giả": Không nên yêu cầu người khác làm điều mình không làm được.

Xây dựng uy tín bằng hành động: Khi tự mình gương mẫu, lời nói mới có sức nặng.

Giảm xung đột: Nhiều mâu thuẫn phát sinh do chúng ta chỉ thấy lỗi người, không thấy lỗi mình.

"Hãy nhắc mình trước khi nhắc người" không phải là sự ích kỷ, mà là phương pháp tu tập có trách nhiệm. Nó phản ánh tinh thần "tự độ trước khi độ tha" – một nét đặc trưng của con đường giải thoát trong đạo Phật. Khi mỗi người biết tự sửa mình, xã hội sẽ tự nhiên an lạc và hòa hợp hơn.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Tu học thật sự là như thế nào: Khi vọng tâm khởi lên và lôi mình đi tức việc tu học của tâm đã dừng lại. Nhưng khi biết vọng đang khởi lên tức là đã trở về với chính mình và ngay lúc đó tâm đang tu học.

Hãy “tiến dần từng bước một” để vượt qua tham ái

Phật giáo thường thức

15:30 26/12/2025

Trong cuộc sống hàng ngày thì khó mà không phản ứng, không tham cầu mong muốn điều gì. Điều quan trọng trong quá trình thực hành của chúng ta là phải thấy chúng thật rõ chỉ như là những hiện tượng tự nhiên mà thôi, để thấy được tham muốn đó không phải là một người nào.

Niệm danh hiệu Địa Tạng Vương Bồ Tát được vô lượng công đức

Phật giáo thường thức

10:24 26/12/2025

Niệm danh hiệu Địa Tạng Vương Bồ Tát được công đức vô lượng vô biên. Phàm chúng sanh bất cứ khổ nạn gì, chỉ cần chí tâm niệm: Nam mô Địa Tạng Vương Bồ Tát, sẽ được Ngài theo nguyện lực mà âm thầm gia bị cho khỏi khổ được an.

Xem thêm

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

TIN LIÊN QUAN

Dành cho bạn

Tin chọn lọc