450
Huấn luyện tâm
Nếu chúng ta rèn luyện bản thân ngày càng nhiều thì tâm chúng ta sẽ ngày càng có sức mạnh hơn. Lời dạy của Luang Por Pamojjo gợi mở một cách nhìn rất sống động: tu tập giống như việc huấn luyện một đội quân.
Khi tâm còn yếu ớt, ta thường chỉ biết phòng thủ, bị động trước mọi hoàn cảnh. Một chút khen chê cũng khiến ta dao động, một chút khó khăn cũng khiến ta nản lòng. Nhưng nếu biết rèn luyện liên tục, dần dần ta sẽ xây dựng được một “đạo quân” vững mạnh bên trong - chính là tâm định tĩnh, sáng suốt và từ bi. Khi ấy, thay vì chỉ cố gắng chịu đựng, ta còn có thể chủ động “tấn công quân địch”, nghĩa là hóa giải tận gốc những phiền não tham, sân, si đang ẩn nấp trong lòng.
Trong Phật pháp, phiền não thường được ví như giặc. Giặc có thể đến từ bên ngoài - những cám dỗ của danh lợi, quyền lực, khoái lạc - nhưng nguy hiểm nhất là giặc bên trong: thói quen xấu, tâm tham lam, sân hận, si mê. Nếu không rèn luyện, ta giống như một quốc gia không quân đội, hễ có giặc kéo tới thì lập tức thất thủ. Nhưng nếu mỗi ngày đều nuôi dưỡng chánh niệm, tu tập giới - định - tuệ, ta đang huấn luyện quân lính nội tâm. Ban đầu có thể chỉ là một nhóm nhỏ, nhưng qua thời gian, “đạo quân” ấy sẽ trở nên hùng mạnh, đủ sức ngăn chặn và còn có thể chủ động dập tắt phiền não ngay khi chúng vừa manh nha.
Điều này cũng giống như việc tập luyện thân thể. Nếu cơ thể không được vận động, cơ bắp yếu đi, ta dễ mệt mỏi, bệnh tật. Ngược lại, tập luyện thường xuyên giúp cơ thể dẻo dai, sức đề kháng mạnh, ta không chỉ phòng ngừa bệnh mà còn tràn đầy năng lượng để sống. Tâm cũng thế. Một tâm hồn lười rèn luyện thì dễ bị phiền não xâm lấn. Một tâm hồn được rèn luyện thường xuyên thì an trú vững vàng, không những không sợ hãi trước khổ đau mà còn biết cách chuyển hóa nó thành chất liệu cho tu tập.
Trong đời sống hằng ngày, ta có thể rèn luyện tâm theo nhiều cách. Khi gặp một lời nói làm tổn thương, thay vì phản ứng ngay, ta dừng lại, thở sâu, nhận diện cơn giận. Đó chính là một lần quân đội nội tâm được huấn luyện. Khi phải đối diện với cám dỗ, ta quán chiếu nhân quả, thấy được hậu quả xấu mà từ chối, đó là một lần quân lính bên trong trở nên mạnh mẽ. Cứ như thế, từng tình huống nhỏ trở thành cơ hội rèn luyện, và theo thời gian, “đạo quân” ấy ngày càng thiện chiến.
Điều quan trọng là sự kiên trì. Không có đội quân nào hùng mạnh chỉ sau vài ngày tập luyện. Cũng không có tâm nào trở nên an định chỉ sau một thời thiền ngắn ngủi. Cần một quá trình dài, bền bỉ, thậm chí đôi khi đầy gian nan. Nhưng mỗi giây phút nỗ lực đều góp phần xây dựng sức mạnh nội tâm. Như lời dạy của Đức Phật: “Chiến thắng vạn quân không bằng chiến thắng chính mình”. Sức mạnh thật sự không nằm ở việc khuất phục bên ngoài, mà ở khả năng tự chủ bên trong.
Khi đã có được tâm hùng mạnh, ta không còn là kẻ nạn nhân của ngoại cảnh. Lời khen không khiến ta kiêu ngạo, lời chê không khiến ta buồn khổ. Danh lợi không làm ta mờ mắt, nghịch cảnh không làm ta chao đảo. Ngược lại, ta có thể chủ động đem tâm từ bi để cảm hóa hận thù, đem trí tuệ để soi sáng vô minh. Đó chính là ý nghĩa “chủ động tấn công quân địch” - diệt tận gốc rễ phiền não, không để chúng có cơ hội khởi lên.
Như vậy, lời dạy của Luang Por Pamojjo không chỉ là một ẩn dụ, mà là một chỉ dẫn thực tiễn: hãy xem việc rèn luyện tâm là trách nhiệm thường xuyên, như người chỉ huy huấn luyện quân đội. Mỗi ngày, hãy dành thời gian cho thiền tập, cho chánh niệm, cho quán chiếu, để nuôi lớn sức mạnh bên trong. Bởi khi tâm ta vững mạnh, ta không chỉ tự cứu mình khỏi khổ đau, mà còn trở thành chỗ nương tựa an ổn cho người khác. Và đó mới chính là chiến thắng vẻ vang nhất trong cuộc đời tu học.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Để cuộc sống nhẹ tênh
Sống an vui
12:32 03/12/2025
Có một điều rất đơn giản mà lâu lắm rồi tôi mới học được: ai thương mình thì mình thương lại, còn nếu chẳng ai thương thì mình tự thương. Vậy thôi. Đời vốn đã đủ nặng, việc gì mình phải gánh thêm những nỗi buồn không tên do người khác tạo ra?
Mọi khoản đầu tư vào chính mình đều xứng đáng
Sống an vui
09:35 03/12/2025
Thành công không phải chỉ là một đích đến xa xôi, mà còn là một hành trình dài đầy thách thức và cơ hội. Và tại trung tâm của mọi hành trình đó, không có gì quan trọng hơn việc đầu tư vào chính bản thân.
Cải thiện chứng mất ngủ bằng trà thảo mộc
Sống an vui
05:19 03/12/2025
Mất ngủ kéo dài không chỉ gây mệt mỏi, suy giảm khả năng tập trung vào ngày hôm sau mà còn là nguyên nhân dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, huyết áp và rối loạn lo âu.
Thong dong ngay trong từng bước chân
Sống an vui
18:03 02/12/2025
Trang giấy trắng ghi bút tích của Thầy Viên Minh hiện lên nhẹ mà sâu, như một hơi thở tròn đầy giữa buổi thiền hành: “Mục đích đã sẵn rồi/ Nào phải vọng xa xôi/ Dặm trình thong dong bước/ Hoa nở trắng ven đồi”.
Xem thêm
