Trong kinh Pháp Cú, Đức Phật dạy :

Ý dẫn đầu các pháp,

Ý làm chủ, ý tạo;

Nếu với ý ô nhiễm,

Nói lên hay hành động,

Khổ não bước theo sau,

Như xe, theo vật kéo.

Ý dẫn đầu các pháp,

Ý làm chủ, ý tạo;

Nếu với ý thanh tịnh,

Nói lên hay hành động,

An lạc bước theo sau,

Như bóng, không rời hình.

Phát nguyện sống vị tha tuyệt đối để phước còn mãi

Ý ở đây là những ý nghĩ trong tâm, là một trong ba phương thức tạo tác ra Nghiệp là Thân – Khẩu – Ý. Theo Nhân quả, Ý Nghiệp là gốc, sẽ sinh ra Khẩu nghiệp và Thân nghiệp đúng như ý đã khởi. Trong các loại ý, việc nghĩ đến muốn làm việc này hay việc khác, gọi là ý nguyện, và ý nguyện sẽ sinh ra hành động. Có nghĩa là trong tâm từng khởi lên ý nghĩ muốn làm gì, sau một thời gian, hoặc gần trong một kiếp, hoặc xa qua nhiều kiếp, ta sẽ thực hiện đúng như ý muốn đã khởi, đây là quy luật Nhân Quả.

Nếu ta khởi những ý nguyện nằm trong tầm tay, hiện tại dễ dàng thực hiện, thì những nguyện đó rất nhanh thành tựu.

Ví dụ như khi ta thấy những chúng sinh bị giết hại dã man, ta khởi lên ý nguyện sẽ cứu mạng chúng, thì thời gian không bao lâu, hoàn cảnh sắp xếp ta sẽ có thể thực hiện được việc phóng sinh.

Nếu lời nguyện to lớn hơn, hiện tại không đủ điều kiện để làm, thì Nhân quả sẽ linh hoạt dẫn dắt ta từng bước đáp ứng đủ các điều kiện, hội tụ đủ các nhân duyên cần thiết cho đến khi có thể thực hiện đúng như ý nguyện đã khởi.

Ví dụ như một người nguyện sẽ xây một cây cầu bắc qua sông cho mọi người qua lại dễ dàng, không bị nguy hiểm. Trong hiện tại anh ta cái gì cũng không có : tiền không, trình độ không, sức khỏe không … cho đến khả năng vận động cũng không có, cái có duy nhất là điều nguyện.

Ai cũng thấy ngay là cả đời anh ta cũng không bao giờ làm được. Nhưng không sao, vì ý nghiệp đã tạo, nguyện đã phát, kiếp sau Nhân quả theo đó sẽ dẫn dắt anh ta từng bước làm phước từng chút, từng chút một, khi giúp người này, lúc cứu người kia để tích lũy phước.

Khi phước đã tăng lên, anh ta sẽ dần có những điều kiện cần thiết để xây cầu, như gia cảnh khá giả, tốt nghiệp thành kĩ sư cầu đường, uy danh tốt, nhiều người tín nhiệm, có khả năng vận động nhiều người, thậm chí được làm những chức vụ có quyền hạn ra quyết định xây cầu.v.v….

Quá trình tích lũy phước này có thể mất đến nhiều kiếp, thậm chí vài chục kiếp, song song với đó, anh ta dù qua nhiều kiếp, không nhớ gì đến điều nguyện xưa, nhưng trong tâm luôn khởi lên ý muốn xây cầu, ham mê ngành cầu đường, thậm chí nhiều lần phát lại điều nguyện xây cầu cho dân, và thường thì điều nguyện sau sẽ chi tiết, tỉ mỉ hơn điều nguyện kiếp trước.

Cho đến khi mọi nhân duyên đã hội tụ đủ, sau nhiều kiếp tích lũy công đức anh ta đã có tiền dư giả, đã có trình độ để xây một cây cầu đúng kĩ thuật, đã trực tiếp hoặc gián tiếp có được quyết định xây cầu của chính quyền, đã huy động được nguồn nhân sự mọi mặt, mọi người đều đồng chí đồng lòng… và thế là, cây cầu được xây dựng nên, đúng như ý nguyện kiếp xưa của một người chẳng có gì cả ngoài lời nguyện.

Đó chính là đường đi Nhân quả của lời nguyện. 

Vấn đề là từ khi khởi nguyện đến khi thành tựu có thể sẽ trải qua rất nhiều kiếp, Nguyện càng to lớn thì càng lâu thành tựu, như Nguyện thành Phật, độ tất cả chúng sinh thì sẽ trải qua số kiếp nhiều như số cát của vô lượng sông Hằng tích lũy công đức vô cùng khủng khiếp, tu tập vô số pháp môn, gieo duyên với vô số chúng sinh…, còn những nguyện nho nhỏ thì sẽ nhanh hơn, một vài kiếp, hoặc vài chục kiếp thôi.

Trong khoảng nhiều kiếp đó, có thể sẽ có những lúc lui sụt, nhưng qua giai đoạn ấy lại phát khởi trở lại, dần dần tăng tiến cho đến khi viên mãn như ban đầu đã nguyện mới thôi. Đó là một điều vi diệu của luật Nhân quả, chúng ta cần nhớ kĩ để ứng dụng trong việc tu hành.

Nếu muốn cho điều đã nguyện thành tựu nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, chúng ta nên làm nhiều công đức khác nhau, hồi hướng cho điều nguyện ấy mau thành tựu.

Giống như trong kinh Bi Hoa, các vị vương tử, quan lại, bà la môn, thiên long bát bộ.v.v… phát nguyện cầu thành Phật, thì chỉ cần lời nguyện đó, đến nay sau vô lượng kiếp luân hồi, mỗi người một con đường, tu hành khi tăng khi giảm, xong đến giờ các Ngài đều đã thành những vị Đại Bồ Tát, được Đức Phật thọ kí sẽ thành Phật.

Riêng những vị đem công đức cúng dường Phật và Tăng đoàn, hồi hướng thêm cho điều mình nguyện, thì thành tựu nhanh hơn, đó chính là hai vị đã thành Chánh Đẳng Chánh Giác là Phật A Di Đà, Phật Thích Ca Mâu Ni, và các vị đã thành Đẳng Giác Bồ tát, Nhất Trú Bổ Xứ Bồ Tát, Đại Bồ Tát uy danh khắp pháp giới như Quán Thế Âm Bồ Tát, Di Lặc Bồ Tát, Văn Thù Bồ Tát, Phổ Hiền Bồ Tát, 1000 vị Phật trong Hiền kiếp .v.v…

Ngoài ra, sau nhiều lần đầu thai chuyển kiếp, dù người phát nguyện có nhớ hay không, thì họ cũng sẽ phát lại những nguyện đã phát, và bổ sung cho điều nguyện hoàn chỉnh hơn, viên mãn hơn.

Như tiền thân của Đức Phật A Di Đà, ở kiếp xa xưa trước Đức Phật Bảo Tạng, Ngài đã phát nguyện khi thành Phật sẽ lập nên cõi Cực Lạc, tiếp độ chúng sinh về cõi của Ngài giáo hóa (được ghi lại trong kinh Bi Hoa)

Nhiều kiếp sau, Ngài tiếp tục tu hành, đến khi được gặp Phật Thế Gian Tự Tại Vương, ngài từ bỏ ngôi vua xuất gia, và trước Đức Phật Thế Gian Tự Tại Vương, ngài lại phát nguyện, cũng chính là những nguyện kiếp xưa đã nguyện trước Bảo Tạng Như Lai, xong đã phát triển hoàn chỉnh hơn nhiều, chính là 48 lời nguyện được ghi trong kinh Vô Lượng Thọ. Và đến nay, thì mọi điều nguyện của Ngài đã thành hiện thực, Ngài chính là Đức Phật A Di Đà với cõi Cực Lạc Tây Phương mà ai cũng biết.

Vậy có khi nào ý nguyện đã khởi mà lại không tạo ra hành động không?

Có, đó là khi sau khi đã khởi ý nguyện đó, lại sinh tâm hối hận, hay hối tiếc, hoặc phát ra những ý nguyện mới trái ngược với nguyện trước đó. Ví như một người trong lúc nóng giận, bị một người bạn xúc phạm, đã lỡ lời thề “Tao sẽ giết mày!”, sau đó bình tĩnh lại, thấy rằng như vậy thật nguy hiểm, sinh tâm hối hận vì câu nói này, lại nguyện rằng ” Từ nay về sau tôi sẽ không giết hại một ai cả.”

Như vậy, ý nguyện giết người trước đó của anh ta sẽ bị triệt tiêu, tương lai sẽ không phát sinh việc “giết người bạn” như đã khởi ý, hoặc kiếp nào gặp lại anh bạn đó, phát sinh xích mích, anh ta định giết, nhưng sẽ dừng tay kịp thời.

Nếu thế, chúng ta có thể chặn lại những ý nguyện sai lầm của chúng ta trong vô lượng kiếp qua không ? Câu trả lời là CÓ, nếu chúng ta kiên trì sám hối những ý nghiệp bất thiện trong vô lượng kiếp qua, và phát nguyện làm những điều thiện lành, thì tương lai chúng ta sẽ không bị cuốn vào những hành động xấu ác mà ta đã khởi nguyện từ quá khứ. Nhưng bạn cần chú ý đến số lượng.

Vô lượng kiếp qua, chúng ta đã khởi hàng tỉ tỉ những ý nguyện sai lầm. Vậy muốn triệt tiêu hết chúng, thì không thể chỉ vài lầm sám hối mà đủ, mà cần đến hàng tỉ tỉ ý niệm sám hối. Và cần thường xuyên phát lên những ý nguyện thiện lành để đối trị.

Như trên ta thấy, phát nguyện là một pháp môn cực kì quan trọng, vì phát nguyện không quá khó, chỉ cần khởi lên những ý nghĩ, nhưng chỉ cần biết cách ‘nghĩ như thế nào cho đúng’ là có thể sinh ra đầy đủ tất cả những pháp môn khác, kiên định kiếp này qua kiếp khác cho đến khi viên mãn.

Nó giống như ta cầm một nắm hạt giống, gieo vào đất rồi bỏ đi. Nhiều năm sau quay lại thì các hạt giống bé nhỏ năm xưa đã thành một rừng cây cao lớn. Có thể thấy, pháp môn phát nguyện này dựa trên quy luật Nhân Quả, sử dụng Nghiệp lực – loại sức mạnh khủng khiếp nhất vũ trụ để tu hành, vì vậy nên công bỏ ra ít mà thu hoạch khổng lồ, chỉ là, phải chờ đợi hơi lâu mà thôi.

Chư Phật, chư Bồ Tát vì muốn nhấn mạnh điều này, nên trong rất nhiều kinh điển khác nhau, Đức Phật luôn gắn liền sự thành tựu của các vị Phật, vị Đại Bồ Tát với những điều NGUYỆN từ kiếp xưa ( ở khoảng giữa các vị ấy tu hành như thế nào thường lược bỏ, hoặc chỉ nói sơ qua)

Như kinh Địa Tạng, trong những kiếp xưa, tiền thân Ngài Địa Tạng Bồ Tát khi còn làm vua, làm nữ Bà La Môn, làm Quang Mục, nhờ phát nguyện “Từ nay cho đến tận kiếp ở vị lai, con nguyện sẽ vì những chúng sanh tội khổ mà rộng thiết lập phương tiện để khiến họ đều được giải thoát.”.v.v… mà giờ Ngài đã thành Địa Tạng Vương Bồ Tát – oai thần, uy đức trùm phủ khắp vũ trụ.

Kinh Vô Lượng Thọ, tỳ Kheo Pháp Tạng phát 48 đại nguyện và nay Ngài thành Phật A Di Đà.

Kinh Dược Sư, Đức Phật cũng miêu tả ở kiếp xưa, tiền thân của Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật đã phát 12 đại nguyện, và nay thì Ngài đã thành Phật ở cõi Lưu Ly.

Kinh Quán Thế Âm Thọ Ký, kiếp xưa có hai vị đồng tử phát nguyện thành Phật trước Kim Quang Sư Tử Du Hí Như Lai, nay hai vị ấy đã thành Quán Thế Âm Bồ Tát, và Đại Thế Chí Bồ Tát, tương lai sẽ thành Phật hiệu là Phổ Quang Công Đức Sơn Vương Như Lai, và Thiện Trụ Công Đức Bảo Vương Như Lai.

Kinh Bi Hoa, trước Đức Phật Bảo Tạng, hàng vạn người và chúng sinh đồng thời phát nguyện, mỗi vị có lời nguyện khác nhau, xong đều giống nhau ở 2 điểm, đó là trên cầu thành Phật, dưới cầu cứu độ tất cả chúng sinh. 

Và nay các vị ấy đều đã thành Phật, thành Đại Bồ Tát, chính là Phật Thích Ca Mâu Ni, Phật A Di Đà, , và các vị Quán Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ Tát, Di Lặc Bồ Tát, Văn Thù Bồ Tát, Phổ Hiền Bồ Tát, 1000 vị Phật trong Hiền kiếp .v.v…

Trong kinh Hoa Nghiêm, là bộ kinh siêu việt của hàng Bồ Tát, ở phần cuối kinh, cũng là tổng nhiếp của cả bộ kinh, lại là dạy về pháp môn phát nguyện, chính là 10 nguyện Phổ Hiền.

Có người hỏi :” Công đức phát tâm Bồ Đề rất lớn, vậy phải nguyện như thế nào ?”

Thực ra có rất nhiều cách phát nguyện, tựu chung là “ trên cầu Phật Quả Vô Thượng, dưới cầu độ tất cả chúng sinh”, mà từ đó mỗi vị Bồ tát sẽ biến tấu khác đi theo ý muốn của mình, và các vị ấy đều không chỉ nguyện một điều, một lần, mà là vô số điều, vô số lần.

Và nổi tiếng nhất trong những điều nguyện chính là mười điều nguyện của ngài Phổ Hiền Bồ Tát – bậc thượng thủ trong vô số Bồ Tát xuất hiện trong Kinh Hoa Nghiêm. Tất cả mọi điều nguyện của các vị Bồ Tát đều ẩn chứa trong mười điều nguyện này, nên mãnh lực của mười nguyện Phổ Hiền là vô cùng vô tận.

Nhờ công đức phát nguyện theo Phổ Hiền Thập Hạnh này, người thiếu phước có thể tăng trưởng phước đức nhanh chóng, người tội nặng có thể được giải trừ nghiệp nặng, kể cả 5 tội Vô Gián địa ngục, thậm chí, người tu Tịnh Độ có thể nhờ phát mười nguyện này mà được Vãng sinh Cực Lạc.

Quý vị muốn biết rõ về mười nguyện Phổ Hiền này, xin tìm đọc trong Kinh Hoa Nghiêm, phẩm cuối cùng. Dưới đây xin tóm lược sơ mười nguyện đó bằng một bài kệ Phát nguyện, quý vị cũng có thể dựa theo bài kệ sau mà phát nguyện trước Phật mỗi ngày, sẽ tăng trưởng phước đức không thể nghĩ bàn.

Nam Mô Thích Ca Mâu Ni Phật !

Nam Mô Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát !

Nam Mô Thường Trụ Thập Phương Tam Bảo !

Con xin đem tấm lòng thành

Vô biên tha thiết, trời xanh thấu cùng

Dưới chân Từ Phụ bao dung

Phát lên lời nguyện vô cùng vô biên

1. Nguyện rằng Chư Phật thiêng liêng

Mười phương quá khứ, hiện tiền, vị lai

Con xin lễ kính các Ngài

Trọn tâm tha thiết, chẳng phai nhạt lòng

2.Nguyện con ngữ ý sạch trong

Ngợi ca cùng tột Đức – Công sâu dày

Mười phương Đức Phật xưa nay

Vô biên Trí – Hạnh , lớn thay không cùng.

3.Nguyện đem bảo vật cúng dường

Tòa sen , đèn lọng, hoa hương ..v.v… vô vàn

Con dâng cúng Phật hân hoan

Dù cho thịt nát, xương tan cũng đành

Pháp cúng dường – không gì sánh :

Y theo Chánh Đạo, thực hành thâm sâu.

Trọn nên Phật Quả nhiệm màu

Độ sinh vô lượng, vẹn câu “ cúng dường ”.

4.Nguyện bao lầm lỗi còn vương

Đem ra sám hối , triệt đường si mê

Vô biên tội – chướng nặng nề

Quyết tâm trừ diệt, trăm bề sạch trong.

5.Nguyện trong khắp cõi hư không

Thấy nghe công đức, khởi lòng hân hoan

Trên của Phật – Thánh, dưới phàm

Trọn tâm tùy hỉ, vô vàn vô biên.

6.Nguyện khi thời khắc thiêng liêng

Thế Tôn thành Đạo, con liền thiết tha

Quỳ dâng muôn vạn thiên hoa

Khẩn xin Phật thuyết bao la Pháp màu.

7.Nguyện khi Phật trụ đã lâu

Người toan thị hiện vào sâu Niết Bàn.

Con liền khẩn thiết xin van

Thỉnh Phật trụ thế muôn ngàn lâu xa.

8.Nguyện bao Hạnh – Trí mênh mang

Của mười phương Phật, vô vàn kiếp tu

Con xin học tập, cho dù

Nát thân, bỏ mạng, quyết tu cho thành.

9.Nguyện khắp tất thảy chúng sanh

Muôn sai vạn khác, quẩn quanh luân hồi

Vô biên kiếp cũng không thôi

Con xin cung phụng, đắp bồi Đạo tâm

Độ tất cả thóat trầm luân

Thành ngôi Chánh Giác, muôn phần an nhiên.

10.Nguyện bao công đức kể trên

Con đem phước báu vô biên xin dành

Hồi hướng khắp nẻo chúng sanh

Trọn nên Phật Quả, trọn thành Pháp thân.

Phổ Hiền mười nguyện Thánh nhân

Xin vô lượng kiếp quyết tâm phụng trì.

Hư không cùng tận, có khi

Còn mười nguyện đó chẳng khi nào dừng.

Thân – khẩu – ý nghiệp chẳng ngưng

Nối nhau không hở trong từng phút giây.

Vĩnh viễn chẳng thể lung lay

Xin trên Tam Bảo chứng ngay lòng thành.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật !

Nam Mô Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát !

Nam Mô Thường Trụ Thập Phương Tam Bảo !