Những Trần Minh trong cuộc sống đời thường

Đọc những bài viết về các em ấy thấy rất ấm lòng, vững tin vào tiền đồ tươi sáng của đất nước- các em cho ta cái nhìn cụ thể về tinh thần hiếu học kỳ lạ của tiền nhân vẫn còn, hiển hiện trong từng câu chuyện vượt khó đến kinh ngạc của các em.

     
Đọc các tấm gương ấy còn là cách để tự động viên mình rất tốt. Các tấm gương ấy là dẫn chứng tuyệt vời để giáo huấn con trẻ.

Và đọc để tìm về thuở ấu thời nghèo khó na ná như các em, cũng cố công học tập như các em của chính mình. Đọc và quan sát quanh mình, phát hiện có rất nhiều hoàn cảnh như thế, những nỗ lực như thế.

     
Sáng nào đi chợ cũng đưa mắt nhìn mẹ con chị bán cá, một xịa cá nhỏ thôi. Cô con gái phụ mẹ lựa cá, cạnh bên là cặp sách. Hình ảnh ấy tôi quan sát nhiều năm. Cô ấy học không giỏi, nhưng cần cù. Ngày có điểm thi tốt nghiệp phổ thông, tôi đã rất mừng khi cô đậu tốt nghiệp với số điểm vừa vặn. Giờ đây mỗi sáng lại hân hoan nhìn cô đón xe buýt đi học trung cấp kế toán- một lựa chọn vừa sức. Một cái gật đầu chào, một hi vọng…

     
Đọc báo tỉnh mới biết xứ mình có một cậu học trò học giỏi đến thế: Phương Tráng Quân liên tục là học sinh giỏi, đậu vào trường chuyên của tỉnh, vẫn giỏi “khét tiếng”- đạt nhiều giải thưởng. Mới hôm qua cậu ruột của chú ấy hân hoan báo tin: Quân nó đậu cả hai trường Đại học trên Sài Gòn! Lần giở từng trang báo Tuổi Trẻ: đây rồi, Phương Tráng Quân đạt 25.5 điểm- Đại học Y dược Tp.HCM! Thật tự hào. Đạp xe ngang qua nhà người trẻ giỏi giang ấy: một gian nhà nho nhỏ ven sông, nghèo cùng, lạnh vắng…chợt thấy  xao lòng. Cậu ấy thật tài quá…

     
Còn nữa, ngôi nhà lá tồi tàn như ở làng Vũ Đại kia là nhà của một cháu gái nghèo còn hơn cả nhà Quân. Mẹ cô quạnh, xin về nuôi từ bé, rau cháo lớn dần. Áo cũ đến trường, sáng sáng trời lạnh cháu phong phanh đạp xe giữa lũ lượt bạn bè xúng xính tinh tươm, nhìn thật chạnh lòng. Ngoại già, dì đang dạy mần non thì phát bệnh tâm thần, vào ra ngơ ngẩn, mẹ là giáo viên tiểu học phải nghỉ vì không đủ chuẩn…Đọc báo, thấy có chương trình tài trợ học bổng, muốn viết về em song khi hỏi thăm thì: “con chỉ học khá thôi!”, giỏi mới được! Đối với tôi, cháu như thế đã giỏi rồi!

     
Hồi còn nhỏ rất thích xem tuồng cải lương BÊN CẦU DỆT LỤA có các nghệ sĩ Thanh Nga và Thanh Sang diễn chính. Trong tuồng ấy, nhân vật Trần Minh khố chuối lấy của tôi biết bao xúc cảm: nghèo đến thế mà học giỏi đến thế. Cái kết Trần Minh đỗ trạng thật sự là một cái kết đẹp, gieo bao hi vọng cho đám trẻ xóm nghèo.

Ngày nay chuyện lều chõng quanh ta cũng có biết bao Trần Minh như thế, bạn thử nhìn lại mà xem...

Nguyễn Thành Công