Một thiền sinh đang ngắm nhìn dòng suối hiền hòa, bỗng nhiên trông thấy một con bò cạp rớt xuống suối. Vị thiền sinh này đưa tay vớt nó và nhẹ nhàng để nó lên mặt đất. Con bò cạp theo phản ứng tự nhiên là cong đuôi chích bất cứ ai đụng đến nó. Mặc dù bị nó chích rất đau, nhưng ông không hề tức giận, vì đã làm được một việc tốt là cứu sống được con bò cạp.

Sau đó, ông đứng lên đi, nhưng đi được vài bước, thì ông quay lại nhìn con bò cạp, thấy nó lại rơi xuống suối nữa. Ông vội vàng chạy lại vớt nó, rồi cẩn thận đặt nó lên mặt đất. Lần thứ hai cũng như lần đầu, ông cũng bị nó chích nữa.

Trông thấy cảnh tượng này, một vị sư huynh đứng bên cạnh ông bực mình, nói lớn:

- Con bò cạp vô ơn bạc nghĩa như vậy, cắn hoài, cứu nó làm gì cho mệt, kệ nó đi!

Vị thiền sinh trả lời:

- Chích là thói quen của con bọ cạp, giúp nó là thói quen của tôi!

Đó chính là thói quen của lòng từ bi.

Chúng ta giúp đỡ người khác bằng một thái độ không mong họ phải biết ơn, đền ơn. Người như vậy mới làm nên đạo cả.

Nhưng triết lý của câu chuyện không ở góc độ này, mà muốn nói điều quan trọng hơn, đó là:

“Nếu chúng ta muốn làm Phật sự, muốn giúp đỡ mọi người, nếu không chịu đựng được những cú chích của con bò cạp, cú chích của những lời thị phi, của lời hãm hại, của sự đày đọa, của những gian lao thử thách, thậm chí là việc sát hại, chúng ta sẽ không bao giờ thành công được.

Làm sao để chuyển hóa người chồng không tin vào Phật Pháp?

Vì thế, thiếu vắng lòng từ bi, lòng khoan dung, lòng kham nhẫn mà làm nhiều Phật sự chừng nào, lòng sân hận, buồn phiền của chúng ta càng dễ lớn chừng đó. Đôi lúc chúng ta làm Phật sự trở thành ma sự là vì vậy.

Tâm huyết quá lớn, nhưng không có sự tu tập để chuyển hóa được nghịch cảnh, để thăng hoa đời sống tâm linh và đạo đức, thì sự sân hận, uất ức và sự si mê sẽ có cơ hội lớn mạnh, len vào tâm trí chúng ta để trở thành những thói quen mới.

Đó là thói quen xấu trước những hoàn cảnh không thuận duyên”.

Câu chuyện ngụ ý một điều rất sâu sắc:

“Học hạnh Bồ-Tát thì phải có đủ sức chịu đựng những chướng duyên, không phải chỉ có hai cú chích, mà có thể là 30 cú. Không chỉ bị chích ở tay, mà có thể cả mắt, đầu hay bất cứ chỗ nào...

Nếu câu trả lời là không đủ sức thì hãy khoan học hạnh Bồ-Tát. Hãy huấn luyện tâm cho thật vững chãi rồi hãy học”.

Trong khi làm phước và tu tập, hành giả phải đối đầu với rất nhiều loại bọ cạp khác nhau:

Bò cạp của thị phi, thù hận, ganh tức, thái độ không tùy hỷ, và bò cạp phá hoại v.v…

Các bọ cạp đó sẽ “chích khác nhau” và phản ứng của nó cũng rất đa dạng. Không thể phân biệt đâu là đúng, đâu là sai, người xấu có khả năng “chích” túi bụi người tốt, thậm chí là người giúp đỡ họ.

Phải trang bị cho mình sức chịu đựng bằng lòng từ bi, hỷ xả, tha thứ, bao dung thì mới có thể xem bọ cạp là bạn của mình. Không khéo trong lúc làm lành, gặp nhiều cản lực, giận tức quá, dùng tay hại giết con bọ cạp luôn.

Như vậy, phát xuất lòng từ bi nhưng nhiều người dấn thân thiếu trang bị trở thành gieo nghiệp sát sanh.

Chỉ cần vài chiêu chích của bọ cạp cũng đủ để biết được tâm mình đang nằm ở mức độ nào?

Khi làm Phật sự, dĩ nhiên ta gặp rất nhiều loại bò cạp, đôi khi lời nói, ý nghĩ, việc làm của người thiếu thiện chí cũng mang tính chất giống như những cú chích của con bò cạp.

Những lúc như vậy không nên bực tức và cũng đừng nuối tiếc rằng, tại sao tôi phải làm việc tốt với người không hề biết mang ơn nghĩa là gì?

Các tư duy, lý luận như vậy sẽ làm ta vĩnh viễn vẫn là phàm phu tục tử, không thể nào làm Bồ-tát được.

Học hạnh Bồ-Tát, ta phải bất chấp tình huống ngang trái, thể hiện sự thản nhiên trong thuận và nghịch.

Nếu không có được bản lĩnh thì không cứu được con bọ cạp mà còn bị bọ cạp cắn chết.