Chủ nhật, 21/12/2025, 12:34 PM

Tâm an vạn sự an

Thiền Bình

“Tâm an vạn sự an” là câu nói tôi thường nhớ đến mỗi khi đời sống bắt đầu xô lệch. Không phải lúc mọi việc suôn sẻ, mà chính khi rối ren, câu ấy mới hiện ra như một chiếc phao mềm, nhắc mình quay về bên trong trước khi chạy đi tìm lời giải ở bên ngoài.

Có những ngày, mọi thứ đều đúng lịch mà lòng vẫn bất an. Công việc không sai, người xung quanh không làm điều gì quá đáng, nhưng trong ngực lại nặng nề, trong đầu rối bời. Khi ấy, tôi mới hiểu: không phải sự việc làm ta mệt, mà là tâm đang bị kéo đi quá xa khỏi hiện tại. Tâm như mặt nước. Gió nổi lên một chút là sóng đã lăn tăn. Gió nhiều thì sóng dập dềnh. Nhưng nước vẫn là nước. Chỉ cần gió lặng, mặt hồ lại phẳng.

Tâm an vạn sự an 1 — Tâm an: ta tìm về bên trong và nhìn mọi thứ bên ngoài bằng mắt thương. Ảnh minh họa

Tâm an không có nghĩa là đời không biến động. Đời vốn là dòng chảy, có khi hiền hòa, có khi xiết mạnh. Tâm an là biết đứng yên ở bờ trong những lúc nước dâng, không nhảy theo dòng để rồi hoảng hốt. Khi tâm đứng yên, ta nhìn rõ hơn: việc nào cần làm, việc nào có thể buông; lời nào cần nói, lời nào nên giữ lại cho im lặng. Tâm an giúp ta phân biệt đâu là điều thật sự quan trọng, đâu chỉ là ồn ào thoáng qua.

Tôi từng thấy một người lớn tuổi ngồi rất yên giữa một buổi chiều mưa. Mưa làm ướt hiên nhà, gió thổi ràn rạt, ngoài đường xe cộ lộn xộn. Nhưng trong căn nhà nhỏ ấy, ấm trà bốc khói, tiếng đồng hồ tích tắc đều đặn. Ông nói: “Mưa thì mưa, việc mình là uống trà.” Câu nói nghe nhẹ như không, mà sâu. Ông không phủ nhận cơn mưa, chỉ là không để mưa làm ướt lòng mình. Đó là tâm an.

Khi tâm an, ta không còn vội vàng phản ứng. Lời nói chậm lại, hành động cũng chậm lại. Ta không cần thắng thua trong mỗi cuộc đối thoại, không cần đúng sai trong mọi chuyện. Có những lúc, lùi một bước không phải là thua, mà là giữ được bình yên. Có những lần, im lặng không phải vì yếu, mà vì đã đủ mạnh để không cần chứng minh.

Tâm an cũng là khi ta thôi đòi hỏi đời phải theo ý mình. Trời có thể không nắng đúng lúc ta mong, người khác có thể không hiểu ta như ta kỳ vọng. Nhưng nếu tâm an, ta biết điều chỉnh mình trước khi điều chỉnh hoàn cảnh. Ta học cách chấp nhận những thứ chưa thể đổi, và kiên nhẫn với những điều đang đổi từng chút một.

Không phải ai cũng có thể an ngay. Tâm cần được tập. Tập bằng những việc rất nhỏ: thở chậm hơn một nhịp, nghe người khác nói trọn câu, đặt điện thoại xuống khi ăn, ngủ sớm hơn một chút. Tâm an không đến từ những triết lý lớn, mà từ những thói quen tử tế với chính mình mỗi ngày.

Khi tâm an, vạn sự không hẳn đều thuận, nhưng ta đủ vững để đi qua những điều nghịch. Gió có thể còn, sóng có thể nổi, nhưng người chèo thuyền không hoảng. Và rồi, ta nhận ra một điều rất giản dị: bình yên không ở cuối con đường, mà ở cách ta bước từng bước trên đường. Tâm an, thì giữa bao đổi thay, lòng vẫn có một chỗ để trở về.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Ngày 21/12 hằng năm đã được Liên Hợp Quốc chính thức công bố là Ngày Thiền Thế Giới, nhằm nâng cao nhận thức về thiền tập và những lợi ích thiết thực của thiền đối với sức khỏe thể chất, tinh thần, đồng thời khẳng định quyền của mỗi người được thụ hưởng mức độ sức khỏe cao nhất có thể đạt được.