450
Tạng A-Tỳ-Ðàm có nghĩa là gì?
Abhidhammapiṭaka (Tạng A-Tỳ-Ðàm) dịch là Tạng Vô-Tỷ-Pháp, là một trong ba Tạng Giáo lý của Phật giáo.
Tạng Abhidhamma đặc thù hơn tạng Suttanta (kinh) và Tạng Vinaya (Luật) trên phương diện nghĩa lý, trình bày pháp chơn tướng bản thể (Sabhāva-dhamma), vì ý nghĩa cao siêu nhặt nhiệm, nên có chỗ dịch là Vi Diêu Pháp.
Từ Abhidhammapiṭaka có thể hiểu qua cấu trúc sau:
Abhi/dhamma/Piṭaka
- Abhi: Nghĩa là "cao hơn", "vượt trên", hoặc "siêu việt".
- Dhamma: Nghĩa là "pháp", tức giáo pháp, chân lý, hoặc các hiện tượng.
→ Abhidhamma có nghĩa là "giáo pháp cao siêu" hoặc "pháp vi diệu".
Piṭaka: Nghĩa là "tạng" hay "giỏ", tượng trưng cho kho lưu trữ kinh điển.
Khi kết hợp lại, Abhidhammapiṭaka nghĩa là "Tạng chứa các giáo pháp vi diệu", tức phần Tam Tạng tập trung vào sự phân tích, giải thích sâu sắc và hệ thống hóa các giáo lý của Đức Phật.
Nội dung của Abhidhammapiṭaka:
Tạng Vi diệu pháp gồm bảy bộ, mỗi bộ đi sâu vào các khía cạnh khác nhau của thực tại và giáo lý:
1. Dhammasaṅgaṇī (Pháp tụ):
Phân loại và giải thích các hiện tượng (danh-sắc), bao gồm tâm, tâm sở, và các sắc pháp.
2. Vibhaṅga (Phân tích):
Phân tích chi tiết các khái niệm quan trọng trong Phật giáo như ngũ uẩn, thập nhị xứ, và tứ diệu đế.
3. Dhātukathā (Chất ngữ):
Thảo luận về mối liên hệ giữa các yếu tố (dhātu) như danh pháp, sắc pháp, và các yếu tố khác trong thực tại.
4. Puggalapaññatti (Nhân chế định):
Phân loại các loại chúng sinh (puggala) theo phẩm chất và đặc điểm khác nhau.
5. Kathāvatthu (Ngữ tông):
Thảo luận và phản biện các quan điểm khác nhau trong các truyền thống Phật giáo, do Tôn giả Moggaliputta Tissa biên soạn.
6. Yamaka (Song đối):
Trình bày giáo lý qua phương pháp đặt câu hỏi và trả lời theo cặp đối lập, nhằm làm rõ các khái niệm.
7. Paṭṭhāna (Vị trí):
Phân tích chi tiết về nguyên nhân và điều kiện (paccaya), giải thích cách các hiện tượng liên hệ với nhau qua nhân duyên.
Abhidhammapiṭaka là phần cao siêu và chi tiết nhất trong Tam Tạng kinh điển, nhắm đến việc cung cấp sự hiểu biết sâu sắc hơn về bản chất của thực tại và con đường giải thoát.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Thiền tông Việt Nam qua Thiền sư Cứu Chỉ
Nghiên cứu
14:37 19/11/2025
Sư họ Đàm, làng Phù Đàm, phủ Châu Minh (tỉnh Bắc Ninh). Thuở nhỏ hiếu học, sách Nho sách Phật đều đọc. Một hôm cầm sách tự than: ‘Khổng Mặc chấp có, Trang Lão chấp không, sách vở thế tục chẳng phải là pháp giải thoát. Chỉ có Phật giáo chẳng kể có không, có thể dứt sanh tử; nhưng phải siêng tu giữ giới, cầu thiện tri thức ấn chứng mới được’.
Pháp môn Tịnh độ ở Nam bộ Việt Nam
Nghiên cứu
15:00 13/11/2025
Do bối cảnh địa-lịch sử và địa-văn hóa đặc thù ở Nam bộ Việt Nam, đã xuất hiện khá nhiều hội đoàn, đạo giáo có thực hành pháp môn Tịnh độ so với các vùng miền khác trong cả nước; tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có một tông phái Tịnh độ riêng biệt.
Tâm giải thoát là tiêu chuẩn duy nhất xác chứng một vị A-la-hán
Nghiên cứu
08:30 13/11/2025
Trong suốt lịch sử Phật giáo, hình ảnh bậc A-la-hán luôn là biểu tượng tối thượng của con đường giải thoát, là đích đến của Giới Định Tuệ, là cánh cửa mở ra Niết-bàn không còn tái sinh. Nhưng để hiểu đúng về A-la-hán, người học Phật phải vượt qua mọi lớp khái niệm vay mượn, mọi tưởng tri thần thoại, để trở về với chân nghĩa mà Đức Thế Tôn từng dạy trong các kinh tạng nguyên thủy.
Sự ra đời và hoạt động của Giáo hội Lục hòa tăng
Nghiên cứu
13:56 08/11/2025
Sự ra đời của Giáo hội lục hoà tăng nhằm “duy trì nền tảng cổ truyền và thực hiện nền giáo dục Phật lý mà nghìn xưa đức Phật đã dạy.
Xem thêm
