450
Thiền không đúng có bị điên loạn không?
Tôi là Phật tử mới biết pháp môn thiền, đang tìm hiểu để tập tu. Tuy nhiên, có một bạn đồng tu nói, đừng thiền bậy bạ, có khi lại thành "thiền đăng" (thằng điên) - không chứng quả mà thành chứng đủ thứ - tôi nghe mà hoang mang quá. Xin ban biên tập cho tôi lời khuyên (Thiện Tâm, Cần Thơ)
Chào Phật tử Thiện Tâm,
Nỗi băn khoăn của quý vị là tâm trạng chung của nhiều người mới bước vào con đường thiền tập. Quả thật, đã có những trường hợp người tu chưa vững nền tảng giáo pháp, thiếu thầy hướng dẫn, lại quá kỳ vọng vào những “trải nghiệm lạ” khi ngồi thiền nên dễ rơi vào hoang tưởng, ngộ nhận. Trong dân gian mới có câu “thiền mà không đúng dễ thành… thiền đăng”. Nhưng điều đó không có nghĩa thiền là nguy hiểm; mà cho thấy thiền cần sự chánh niệm, chánh kiến và hướng dẫn đúng pháp.
Đức Phật đã dạy: thiền không phải để tìm thần thông, cảm giác lạ hay “thấy ánh sáng, nghe âm thanh huyền bí”. Thiền là để an tịnh thân tâm, thấy rõ thực tại, nuôi dưỡng trí tuệ và từ bi. Thực tập thiền đúng cách giúp chúng ta biết thở, biết dừng lại, biết mỉm cười, chăm sóc thân tâm và sống tỉnh thức trong từng giây phút.
Có một vài điều quan trọng dành cho người mới:
1. Không đặt mục tiêu “chứng đắc”
Thiền không phải con đường để trở thành “người đặc biệt”, cũng không phải để tự kể rằng mình có những trải nghiệm khác lạ. Người mới tu thường dễ mắc lỗi này. Khi tâm mong cầu quá mức, ta mất sự bình an ban đầu, chạy theo ảo tưởng và dễ sinh rối loạn tâm lý. Đức Phật dạy: “Không chạy theo quá khứ, đừng vọng tưởng tương lai, hãy an trú nơi hiện tại”.
Chỉ cần thở và biết mình đang thở. Đơn giản mà vững chãi.
2. Có thầy hướng dẫn và tăng thân lành
Quý vị nên nương vào đạo tràng, chùa chiền, tăng thân uy tín; lắng nghe các vị giáo thọ, các bậc thầy có kinh nghiệm. Không tự ý thực hành những phương pháp chưa rõ nguồn gốc, đọc sách không chính thống rồi tự tập. Như người tập võ, phải có huấn luyện viên; người tập thiền càng cần thiện tri thức.
3. Giữ sinh hoạt bình thường, đừng cực đoan
Nhiều người tưởng tu thiền phải tách rời đời sống. Thật ra, thiền có trong từng bước chân đi chợ, từng ly nước uống, từng nụ cười với người thân. Sống điều độ, ngủ nghỉ hợp lý, giữ tâm quân bình. Không “ép tâm”, không “ráng cho đắc”. Thiền mà gồng thì càng mệt.
4. Quan trọng nhất: chánh niệm và từ bi
Nếu sau khi thiền, quý vị thấy tâm hiền hơn, biết lắng nghe người khác, biết chăm sóc cảm xúc, bớt nóng nảy, bớt sân si, thì đó là thiền đúng. Nếu thiền mà khiến mình kiêu mạn, tự cho mình “cao hơn người”, thì cần xem lại. Thiền đúng pháp là mở lòng ra, không đóng lòng lại.
Có câu trong nhà thiền: “Đi từng bước vững chãi, ta không cần đến đâu cả - vì bình an đang có sẵn nơi đây.”
Đừng lo lắng về chuyện “thiền đăng”. Người trở nên mất thăng bằng thường do vọng cầu, không hiểu pháp, hoặc tập sai cách. Còn quý vị bước chậm rãi, có thầy, có tăng thân, có giới, có chánh niệm, thì thiền sẽ là con đường mầu nhiệm để trở về với chính mình, sống an lành giữa đời.
Mời quý vị nhớ một điều thật đơn giản mà sâu sắc: Thiền không làm ai điên. Chính vọng tưởng làm người điên. Thiền là để nhận diện và ôm ấp vọng tưởng ấy bằng hơi thở và tỉnh thức.
Chúc bạn an trú từng hơi thở, từng bước chân; giữ tâm trong sáng, khiêm cung; xin đừng vội, vì hoa chỉ nở khi đến mùa.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Công đức trả về không, phước đức tự nhiên có
Phật giáo thường thức
10:00 23/11/2025
Ai làm việc gì tốt thì đương nhiên là có phước đức rồi, nhưng công đức thì không có. Càng không có công đức thì phước đức mới nhiều, còn làm mà thấy mình có “công” thì phước đức sẽ không còn.
Làm thế nào để giúp vong linh người thân bị tai nạn, bị bệnh đột ngột qua đời?
Phật giáo thường thức
09:00 23/11/2025
Trong thời gian gần đây, đột nhiên xảy ra một số tai nạn, hiện nay có rất nhiều người đang đặc biệt quan tâm đến một vấn đề đó là: nếu người thân của mình bất ngờ gặp tai nạn, những người còn sống rốt cuộc nên làm những gì?
Chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là nhớ ăn cơm trước khi quá đói
Phật giáo thường thức
17:00 22/11/2025
Người ta nói nhiều về chánh niệm, về sự tỉnh thức, về việc sống trong giây phút hiện tại. Nhưng nếu ta chịu khó ngồi xuống, hít thở ba hơi thật sâu, quán chiếu thật kỹ, ta sẽ thấy rằng chánh niệm đôi khi chỉ đơn giản là… nhớ ăn cơm trước khi quá đói.
Cái giá của thiền tập
Phật giáo thường thức
13:22 22/11/2025
Không khổ nào bằng khổ ngồi thiền. Không mệt mỏi nào bằng mệt mỏi ngồi thiền. Nhưng người ngồi thiền được trả giá rất xứng đáng, vì đã kinh nghiệm được già, đau, chết trong từng giây phút.
Xem thêm
