450
Thiền nhổ cỏ
Một buổi sáng mưa, vườn nhà Sơn xanh mướt. Rau lên nhanh, nhưng cỏ cũng không kém phần tươi tốt. Sơn cặm cụi nhổ cỏ, vừa làm vừa cười: “Nhổ cỏ không chỉ là nhổ cỏ. Đây là lúc thư giãn, là lúc giải khuây, là lúc thiền”.
Nhiều người nghe sẽ ngạc nhiên: làm sao việc cực nhọc, dính bùn, còng lưng như nhổ cỏ lại có thể trở thành thiền? Nhưng khi quan sát kỹ, ta sẽ thấy ý nghĩa sâu xa trong việc làm tưởng chừng bình thường ấy.
Nhổ cỏ ngoài vườn, nhổ cỏ trong tâm
Mưa xuống, cây cỏ cùng mọc. Cây rau ta mong đợi, cỏ dại ta không mong. Nhưng cả hai đều dựa vào đất, mưa, nắng để sinh trưởng. Nếu để mặc, cỏ sẽ lấn át rau. Người làm vườn muốn có luống rau xanh, buộc phải kiên nhẫn nhổ cỏ.
Tâm trí con người cũng giống một mảnh vườn. Những hạt giống tốt - tình thương, kiên nhẫn, biết ơn - khi được gieo trồng và chăm sóc, sẽ lớn lên thành hoa thơm quả ngọt. Nhưng cũng có những hạt giống xấu - tham lam, giận dữ, lười biếng, bất mãn - chúng cũng chờ cơ hội nảy mầm. Nếu ta không để ý, “cỏ dại” ấy sẽ mọc tùm lum, lan tràn, che khuất những gì tốt đẹp.
Thiền, vì vậy, không chỉ là ngồi yên nhắm mắt trên tọa cụ. Thiền cũng có thể bắt đầu từ những công việc đời thường, như nhổ cỏ. Khi cúi xuống nhổ từng gốc cỏ, ta học cách quan sát, kiên nhẫn và tập trung. Khi nhổ tận gốc, ta nhớ rằng: muốn làm sạch tâm, cũng phải nhổ từ gốc - là những kỳ vọng quá mức, những bất mãn lâu ngày, những ham muốn không cần thiết. Nếu chỉ cắt ngọn, cỏ sẽ mọc lại. Nếu chỉ dập tắt cơn giận bộc phát mà không nhìn vào gốc rễ tham - sân - si, thì mai này nó lại bùng lên dữ dội.
Chăm vườn mình trước khi nhìn vườn người
Có một thói quen rất dễ gặp: khi thấy vườn mình đầy cỏ, ta lại thích… nhìn sang vườn người. Rồi bàn tán: vườn kia cỏ nhiều quá, vườn nọ sao nhếch nhác. Thậm chí có người còn muốn sang nhổ cỏ giùm người khác. Nhưng mấy ai chịu khó quay lại chăm sóc mảnh đất của chính mình?
Trong đời sống, điều này cũng đúng. Ta hay soi mói, phán xét, chê bai thói hư tật xấu của người khác. Ta dễ thấy cọng cỏ trong vườn người, mà quên đi bụi rậm trong vườn nhà mình. Lời Phật dạy: “Người trí nhìn lỗi của mình như soi gương. Kẻ ngu nhìn lỗi người như nhìn ra xa”. Nếu không chịu dọn sạch rác trong lòng mình, thì việc chê trách người khác chỉ làm tâm ta thêm vẩn đục.
Mảnh vườn tâm trí, ai cũng có một miếng. Không ai thay ai chăm sóc được. Người khác có thể khuyên nhủ, có thể động viên, nhưng việc nhổ cỏ thì ta phải tự làm. Đó là trách nhiệm riêng, cũng là con đường tự do riêng của mỗi người.
Gieo hạt lành, gặt trái an vui
Nhổ cỏ chưa đủ. Sau khi làm sạch đất, người làm vườn cần gieo hạt, tưới tẩm, chăm sóc. Trong tâm cũng vậy, sau khi buông bỏ những suy nghĩ tiêu cực, ta cần nuôi dưỡng những ý nghĩ lành mạnh. Nếu không, đất trống sẽ lại mọc cỏ.
Ta có thể gieo hạt của chánh niệm - bằng hơi thở tỉnh thức mỗi sáng. Gieo hạt của tình thương - bằng một cử chỉ tử tế, một lời nói hiền hòa. Gieo hạt của biết ơn - bằng việc trân trọng từng bữa cơm, từng cơn mưa, từng nụ cười. Khi những hạt giống ấy lớn dần, chúng sẽ cho ta hoa quả bình yên.
Nhổ cỏ ngoài vườn, ta thấy tay dính bùn, áo lem đất. Nhổ cỏ trong tâm, ta cũng sẽ thấy vất vả, đôi khi chán nản. Nhưng nếu bền chí, ngày mai vườn sẽ xanh, và lòng sẽ nhẹ. Thiền không phải chuyện xa xôi. Thiền có thể bắt đầu ngay khi ta cúi xuống, nhổ một gốc cỏ, và mỉm cười.
Thiền nhổ cỏ là cách nhắc nhở ta sống chậm lại, quan sát kỹ hơn, và chăm sóc đời sống nội tâm như chăm một khu vườn. Đừng để cỏ dại của tham - sân - si chiếm hết đất lành. Đừng mải lo dòm ngó vườn người mà quên chăm sóc mảnh vườn tâm trí của chính mình. Và cũng đừng chỉ lo nhổ cỏ, hãy nhớ gieo thêm những hạt giống thiện lành để hoa trái an vui có thể đơm đầy.
Khi ta biết thiền trong từng việc nhỏ, khi ta biết nhổ cỏ trong tâm mỗi ngày, thì dù ngoài đời có giông bão, lòng ta vẫn có một khu vườn xanh mướt để trở về.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Chỉ một chữ thương mà dịu cả cõi lòng
Sống an vui
14:26 06/12/2025
Chị bảo, chữ thương nó còn sâu hơn yêu. Chị thích được người thương nói thương hơn là yêu. Bởi yêu đôi khi cháy lên như ngọn lửa - sáng rực, nhưng cũng dễ tàn. Còn thương thì ấm. Nó là hơi thở, là bước chân, là sự có mặt nhẹ nhàng mà bền bỉ.
Uống nước cam hằng ngày trong 2 tháng, cơ thể thay đổi ra sao?
Sống an vui
12:56 06/12/2025
Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng uống khoảng 500ml nước cam nguyên chất mỗi ngày trong hai tháng có thể làm thay đổi hoạt động của hàng nghìn gene trong tế bào miễn dịch.
35 câu nói nổi tiếng của Đức Đạt Lai Lạt Ma có thể làm thay đổi cuộc đời bạn
Sống an vui
13:08 05/12/2025
Vị Đạt Lai Lạt Ma hiện nay đã tại vị từ năm 1940 và là Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14. Với những đóng góp cho nhân loại, ngài đã nhận được giải Nobel Hòa bình năm 1989. Trân quý gửi tới quý độc giả 35 câu nói nổi tiếng của Đạt Lai Lạt Ma, thể hiện tri thức uyên thâm và tấm lòng bao dung cao cả của ngài.
Tháng 12 bên khung cửa sổ
Sống an vui
12:32 05/12/2025
Tháng 12 vừa ghé ngang, nhẹ nhàng như một cái chạm khẽ lên mặt cửa kính. Không ồn ã, không vội vàng, chỉ đủ để nhận ra hơi lạnh đã len vào từng góc phố, để những hàng cây khẽ lay mình trước mùa cũ sắp khép lại.
Xem thêm
