Thực giải 30 bài tụng Duy thức (26)

Bài 27. Tâm còn sở đắc

Phiên âm Hán Việt: 

Hiện tiền lập thiểu vật,

Vị thị Duy thức tánh,

Dĩ hữu sở đắc cố,

Phi thật trụ Duy thức.

Việt dịch: 

Nếu còn kẹt một chút

Đó là Duy thức tánh

Khi còn có sở đắc

Chẳng thật trụ Duy thức

Thực giải: 

Trong thực tế người tu hành khi thành tựu được vài phần, tức có đối tượng chứng đắc, đã vội cho đó là sống trong tánh Duy Thức. Hành giả nào còn thấy có đối tượng chứng đắc thì chưa phải đích thực là đã an trú trong thế tánh Duy Thức.

Đoạn này nói về vị thứ 2 trong Duy thức vị đó là Gia hạnh vị. Nghĩa là phải tinh tấn nỗ lực mạnh hơn, tăng thêm để tích tụ công đức trí tuệ tu hành. Nói một cách tương đối thì tu Tư lương vị hành giả thiên trọng hướng tu phước đức nhiều hơn, còn ở Gia hạnh vị thì chú trọng tu tuệ nhiều hơn.

Cảnh giới này thường tu tập bốn tầm tứ quán và bốn pháp Như thật trí quán đó là:

Danh tầm tứ quán sinh ra Như thật trí

Nghĩa tầm tứ quán sinh ra Như thật trí

Tự tânh tầm tứ quán sinh ra Như thật trí

Sai biệt tầm tứ quán sinh ra Như thật trí

Người tu tập Bốn Tầm tứ quán và Bốn Như thật trí thông thường phải trải qua Bốn vị gia hạnh đó là: Noãn vị, Đảnh vị, Nhẫn vị và Thế đệ nhất vị.

Noãn là ví công phu tu tập liên tục phải như gà ấp trứng, không được rời khỏi vị trí

Đảnh chỉ cho trí tuệ của hành giả mỗi ngày một sáng tỏ thêm lên như người leo núi ngày càng lên cao đến đỉnh, nhìn rõ xung quanh

Nhẫn là thấu triệt chân lí vô thường, khổ, không, vô ngã, không sinh không diệt của các pháp

Thế đệ nhất là đạt ngộ chân lí, vượt qua khỏi Kiến tư hoặc,

Trong Bốn vị gia hạnh này thì Noãn vị là hạ phẩm và Đảnh vị là thượng phẩm trong Tầm tứ quán; còn Nhẫn vị là hạ phẩm và Thế đệ nhất vị trong Như thật trí quán

Theo quan điểm, hành giả từ sơ phát tâm tu hành đến quả vị Vô thượng Bồ đề phải trải qua 3 A tăng kỳ kiếp, thì đến đây (Tam tư lương và Tứ gia hạnh) đã vượt qua Đệ nhất A tăng kỳ, tức vượt qua giai đoạn thứ nhất.

Tánh Duy Thức là tánh Chân Như, nghĩa là chân thật không hư vọng, như như bất biến

Bài này giúp những người học tu ngăn ngừa những sai lầm phổ biến khi học tập và tu theo Duy thức. Thông thường Khi học thông, thực hành được chút ít thành quả về pháp tu Duy Thức thì tưởng rằng mình đã sống trong Duy thức tánh, đã thật chứng đắc Duy thức

Khi còn kẹt vào những đối tượng, chấp vào một ít thành tựu (quả vị duy thức), chấp và khái niệm " Thật tánh duy thức", tâm còn vướng vào sở đắc thì chưa phải thực sự là đã sống trong thể tánh của Duy Thức

Nói " Hiện tiền lập thiểu vật" là nói còn kẹt, còn vướng một chút vào khái niệm "Tánh chân thắng nghĩa của Duy thức",

Điều này hoàn toàn phù hợp với quan điểm và tiến trình tu tập của các tông phái khác trong Phật giáo. Ví dụ như khi tu đạt quả Tu đà hoàn (quả vị đầu tiên trong bốn quả Thanh văn), nếu chấp chặt vào quả vị này thì không thể tiếp tục tiến lên các quả vị khác cao hơn như Tư đà hàm, A na hàm và A la hán, , tức chưa đạt tới giải thoát khổ đau hoàn toàn

Nói đơn giản là khi còn kẹt, còn chấp vào hình tướng, hiện tượng thì chưa phải đã tương ưng, đã sống trong Duy Thức tánh

Tu học Duy thức nếu chỉ giác ngộ Duy thức tướng nghĩa là chỉ hiểu biết vạn pháp và con người đều do Duy thức biến hiện, như là biến kế sở chấp tánh biến hiện, nào y tha khởi biến hiện, nào là viên thành thật biến hiện, đó chỉ là giác ngộ phần tướng của Duy thức; còn tánh của Duy thức, khi chưa loại bỏ tận gốc hai thủ tùy miên thì vẫn chưa chứng ngộ được, chưa an trụ, chưa thật sự sống được trong Duy thức tánh, nghĩa là vẫn còn lòng vòng trong sinh tử luân hồi khổ đau bất tận.