450
“Tư duy phát triển” qua lăng kính Phật giáo
“Growth Mindset” - tư duy phát triển - là một khái niệm hiện đại, nhưng nếu đối chiếu trong giáo pháp Phật giáo, thì có một số khái niệm gần gũi và tương ứng với tinh thần này.
Chanda (tâm tinh tấn đúng đắn / ý chí cầu tiến đúng đắn)
. Đây là một trong tứ như ý túc (4 yếu tố thành tựu): Dục như ý túc (Chanda iddhipāda).
. Chanda” ở đây không phải là tham muốn theo kiểu ái dục, mà là lòng mong cầu chân chính, ý chí vươn lên trong việc hành thiện, tu học và thành tựu mục tiêu cao thượng.
. Nó rất gần với “growth mindset” vì thể hiện tinh thần không bỏ cuộc, không dừng lại ở chỗ mình đang đứng.
Vīriya (tinh tấn)
. Là một trong ngũ căn, ngũ lực, thất giác chi, bát chánh đạo – yếu tố then chốt trong sự tiến bộ tâm linh.
. Người có vīriya không buông xuôi khi gặp khó khăn, không thối chí nản lòng - tương ứng với tinh thần không từ bỏ của “growth mindset”.
Adhitthāna (quyết tâm / ý chí bất thối)
. Đây là một trong Mười Ba-la-mật (Pāramī) - đặc biệt nhấn mạnh nơi hạnh nguyện của Bồ tát.
. Chính Mahajanaka là một hình mẫu tiêu biểu cho adhitthāna pāramī: không dừng lại, không từ bỏ dù không thấy kết quả trước mắt.
Yoniso manasikāra (chánh tư duy / tư duy có trí tuệ)
. Đây là khả năng quan sát, phản tư, nhìn vào bản chất sự việc để biết mình cần phải làm gì, điều chỉnh ra sao.
. Người có yoniso manasikāra thường không rơi vào tuyệt vọng, mà biết xoay chuyển vấn đề để phát triển – rất gần với gốc rễ của “growth mindset”.
Như vậy, từ “growth mindset” hiện diện rất rõ trong các yếu tố như:
• Chanda (ý chí đúng đắn)
• Vīriya (tinh tấn)
• Adhitthāna (quyết tâm)
• Yoniso manasikāra (chánh tư duy)
Và nó được minh họa sâu sắc qua câu chuyện về tiền thân Đức Phật - Mahajanaka.
Suy ngẫm:
Mahājanaka là thái tử của một vương quốc lớn, nhưng cha của Ngài - vua Janaka - đã bị hại trong một cuộc tranh đoạt ngai vàng, khiến hoàng hậu phải trốn thoát và sinh hạ Ngài ở một nơi xa.
Khi trưởng thành, Mahājanaka quyết tâm lấy lại vương quốc cho cha, nên lên đường đi buôn bán để tích lũy tài sản, chuẩn bị cho sứ mệnh của mình. Trên một chuyến hải hành, chiếc thuyền bị đắm giữa biển cả. Mọi người đều tuyệt vọng bỏ cuộc và buông xuôi số phận, nhưng chỉ có Mahājanaka không từ bỏ hy vọng, dẫu không biết đâu là bờ.
Ngài nỗ lực bơi suốt bảy ngày bảy đêm giữa đại dương, dù không biết sẽ có ai cứu, vẫn không từ bỏ. Cuối cùng, nhờ lòng quyết tâm ấy, Ngài được thiên nữ Maṇimekhalā (Ma-ni-mê-kha-la) phát hiện và cứu sống, đưa về vương quốc Mithilā - nơi Ngài trở thành vua nhờ đầy đủ các tướng tốt và phẩm chất vương giả.
Sau nhiều năm trị vì một cách công bằng, mang lại an lạc cho dân, khi nhận ra dấu hiệu tuổi tác (sợi tóc bạc đầu tiên), Ngài liền từ bỏ ngai vàng, chọn con đường xuất gia, tu hành để cầu giác ngộ.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Tháp thoáng lời Kinh: Đà-la-ni
Phật giáo thường thức
15:07 19/11/2025
Thế Tôn! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn hay thọ trì được kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc tụng thông lẹ, hoặc biên chép quyển kinh, đặng bao nhiêu phước đức?”. Dược Vương từ chỗ ngồi đứng dậy lên tiếng thưa hỏi... Phật trả lời: “Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn ở nơi kinh này có thể thọ trì nhẫn đến một bài kệ bốn câu đọc tụng giải nghĩa, đúng như lời mà tu hành thời công đức rất nhiều”.
12 lời nguyện của Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
12:29 19/11/2025
Phật Dược Sư vì chúng sanh hiện đời cầu an lạc, còn Phật A Di Đà lại tiếp bước chúng sanh vãng sanh về Cực Lạc. Tuy nhiên dù là vãng sanh Tây phương hay tu tập pháp môn gì, đều phải có thân tâm mạnh khỏe mới có thể thực hành tu trì Phật pháp.
Xem thêm
