Bệnh hí luận

Luận Du Già Sư Địa có nói: “Hí luận là lời nói đùa cợt vô bổ, trái với chánh pháp, làm trò cười cho thiên hạ không đem lại lợi ích, không làm giảm bớt các pháp ác, không tăng trưởng các pháp lành”.

Trong Kinh Niết Bàn Đức Phật cũng nhấn mạnh đến sự tai hại của bệnh hí luận như sau: “Này các Tỳ Kheo, nếu hí luận đủ thứ thì tâm rối loạn, không đưa đến an lạc giải thoát. Cho nên các Thầy luôn luôn tinh tấn từ bỏ hí luận, nhanh chóng thoát ly cái họa hí luận, tâm định ý chơn an vui tịch tịnh. Đối với các thứ công đức, các Thầy phải nhất tâm tu tập, tránh xa mọi hình thức hí luận điên đảo như tránh xa kẻ thù, đừng để đời mình trôi qua một cách vô ích, sau này có hối hận cũng không có ích gì”.

Trong Kinh Thiện Sanh, Đức Phật nhắc nhở: có 6 sai phạm mà người hí luận ác tri thức thường mắc phải:

- Thường nói lời dối gạt không thật.

- Thích hoạt động tối tăm mờ ám.

- Hay mê hoặc người khác hiểu sai chánh pháp.

- Mưu mô chiếm đoạt tài sản của người khác.

- Tham cầu lợi dưỡng cá nhân.

- Hay thích chỉ trích khuyết điểm người khác.

Tương tự như thế, cuống dị ngữ là lời nói quanh co, tráo trở, thay đen đổi trắng, mê hoặc người nghe, khiến họ hiểu sai chân lý, sai sự thật. Thường nói sai sự thật, ưa đổi trắng thay đen, dối gạt chúng sanh là bệnh cố hữu của những người tà kiến vô minh, là bệnh phổ biến của thời đại.

Trong Kinh Báo Ân Đức Phật có dạy: “Người đời tai họa do từ miệng sanh ra, cho nên phải luôn luôn giữ gìn miệng cẩn thận hơn đề phòng lửa dữ. Lửa dữ chỉ đốt cháy của cải hiện tại của thế gian, nhưng miệng dữ đốt cháy thiện nghiệp bảy đời thánh nhân. Nên biết miệng dữ (ác khẩu) là dao búa sắc bén sát hại thân mạng ghê gớm”.

Tóm lại, miệng là cửa ngõ của tâm hồn, lời nói là sản phẩm của tâm hồn. Tâm tịnh tất sanh chánh ngữ. Chánh ngữ là con đường tắt đi vào đạo. Hãy cẩn thận lời nói. Chớ có hí luận, chớ có điên đảo quanh co, thay trắng đổi đen. Thà bị cắt lưỡi, quyết không nói lời dối gạt thô ác. “Bệnh tùng khẩu nhập, họa tùng khẩu xuất”, cổ nhân đã dạy như thế. Giả dối đưa đến mâu thuẫn. Mâu thuẫn tạo ra giả dối. Con đường vòng lẩn quẩn này nhất định không đưa đến sự an lạc, mà chỉ chồng chất thêm khổ đau. Thật bất hạnh cho một cộng đồng khi mà nhà hiền triết bị mù lòa, nhà hùng biện bị câm ngọng, trong khi đó kẻ hí luận thì đắc địa ba hoa.

Trong Kinh Di Giáo, Đức Phật đã ân cần nhắc nhở: “Này các Thầy Tỳ Kheo, nếu hí luận đủ thứ thì tâm tưởng rối loạn. Các Thầy hãy từ bỏ tức khắc sự hí luận làm rối loạn tâm trí. Muốn được an vui tịch diệt, chỉ có cách là phải cấp tốc diệt trừ cái họa hí luận”. Ngôn ngữ nào không chứa đựng hương vị giải thoát và sự ngọt ngào của tinh thần buông xả, thì ngôn ngữ đó chỉ là ngục tù, là hí luận. Hãy nói tiếng nói của chân tâm, cẩn thận chớ để bị lạc vào thế giới âm thanh điên đảo.