Theo tinh thần của đạo Phật, một người tu thiền đắc định thì cảm giác về bản ngã sẽ mất, ngã chấp không còn nên ngay đó đạt được vô ngã hoàn toàn; nhưng sự vô ngã không phải là sự trơ trơ như cây, như đá, mà đó là một thể tánh tuyệt đối phủ trùm, thường được gọi là Chân tâm, Phật tánh, hay Niết Bàn...

Từ cái thể tánh tuyệt đối đó, sự vô ngã không phải là mất hết, mà là đạt được tâm từ bi phủ trùm, trải lòng thương yêu chúng sanh rộng khắp, đủ dũng lực, biết quên mình, sẵn lòng đi trong luân hồi sinh tử, mãi mãi hóa độ, làm lợi ích cho tất cả chúng sanh không bao giờ mệt mỏi.

Những sai lầm của sự nuông chiều bản ngã

Chúng ta đừng tưởng không còn bản ngã là mình sẽ mất hết. Chính khi không còn bản ngã là lúc cái mới xuất hiện, thay thế cho bản ngã là một thể tánh tuyệt đối phủ trùm. Ta đã từ bỏ tất cả, rồi sẽ lại được tất cả, nhưng cái tất cả này không phải là tham-sân-si tội lỗi, mà là thể tánh thuần thiện, cao cả, vĩ đại, không ngôn từ nào có thể lột tả hết. Đây là chỗ chư Phật, chư Bồ tát đã thành tựu, chúng ta phải lấy đó làm tâm điểm để quyết tâm bền chí tu hành, ngõ hầu có ngày đắc quả giác ngộ giải thoát.

Tuy nhiên, chúng ta phải rất ý nhị khi đặt mục tiêu tu hành đắc quả. Chúng tôi biết có rất nhiều người nuôi chí lớn, ai hỏi họ tu làm gì, thì họ sẽ nói tu thành Phật. Thật ra, khi nói ta tu thành Phật, thì rất dễ mắc vào cái bẫy do bản ngã giăng ra.

Ai cũng biết Đức Phật là bậc chí tôn, chí kính, là địa vị cao tột tuyệt đối trong pháp giới, vũ trụ. Khắp cả trời, người đều cung kính, ca ngợi; nên mình cũng ước mơ đạt được địa vị đó để mọi người cung kính, ca ngợi mình như vậy.

Nếu mình tu không vì mục tiêu giải thoát, mà chỉ vì một mơ ước vinh quang, thì đó chỉ là tu tà, chứ chẳng phải là tu hành đúng nghĩa. Chúng ta nguyện lòng tu hành thành Phật, nhưng nếu nói “tôi tu thành Phật” thì đã rơi đúng vào hang bẫy của bản ngã, và bắt đầu đi vào ma đạo. Điều này nghe rất kỳ lạ, nhưng chính bản ngã đã thêu dệt mọi thứ và giăng bẫy tâm mình.