450
Cuộc chiến đấu với lòng tham
Nguyễn Thành Công
Đạo đức Phật giáo và mọi đạo đức mang tính xã hội ở mọi xã hội, cổ kim đông tây, lên án lòng tham với mọi hình thức và luật pháp - mọi nền luật pháp, chiến đấu với lòng tham để bảo vệ công lý.
>>Những giáo lý Phật giáo nên đọc
Trong giáo lý căn bản, Phật giáo nhấn mạnh cảnh giác với tham, sân, si sống tinh thần vật chất con người. Ảnh minh họa
Tham lam không bao giờ và ở đâu được coi là ưu điểm. Âu đấy là điểm tương đồng trong khác biệt giữa các hệ giá trị sống?
Trong giáo lý căn bản, Phật giáo nhấn mạnh cảnh giác với tham, sân, si sống tinh thần vật chất con người. Tham không hẳn chỉ hiểu hẹp tham ăn, ngủ, tiền bạc, lợi lộc... Tham còn ở vế lớn, về tinh thần: tham danh, tham lời ngon ngọt tâng bốc, tham sắc dục...Nội hàm tham, theo ý Phật vô cùng rộng và va đụng hết thảy nhân sinh. Có thể nói, hàng ngày hàng giờ, từng sat na, nhân sinh - dù là tín đồ tôn giáo, giai tầng, hoàn cảnh... bất kỳ - sống trong không khí đặc biệt của lòng tham và chiến đấu với nó, có khi ngay ở chính mình, để bảo vệ công lý, đạo lý, sự thiện lương, đạo đức...
Tôi có bán buôn lặt vặt và hàng ngày va đụng chợ búa, để ý, rồi nhận ra: bán giá nào cũng có người chê đắt! Người mua luôn khát khao cái giá hạ mãi không ngừng bất chấp ở chừng mực - ngưỡng - nào đấy, giá có thể hay chắc chắn gây phương hại cho thị trường ổn định, cho người sản xuất và thương nhân. Sự đôi co mặc cả có khi vài đồng lẻ, quyết liệt đến khó tin. Lòng tham đấy.
Có người ôm giấc mơ giản dị, chốn quan trường, một chức quan be bé đủ cơm ăn áo mặc, chút danh phận với đời. Nhưng rồi anh chị ấy mải miết chạy theo danh vọng bao nhiêu cũng không thỏa, mất ăn mất ngủ, tranh đấu không ngừng để chiếc ghế cao hơn dù chỉ một phân. Tham danh.
Dịch vụ chăm sóc nhân dáng phụ nữ (và cả nam giới) ăn nên làm ra mãi vì khách hàng không hài lòng với những gì đã có đang có, trời cho, nâng cấp miết, bất chấp hệ số rủi ro và chi phí đắt đỏ... Tham sắc.
Chính lòng tham vô độ là động lực mãnh liệt của nhân loại chinh phục tự nhiên, khám phá, kiến tạo và phát hiện. Các cuộc phát kiến địa lý để có bản đồ thế giới hoàn thiện dần nói lên điều đó. Chinh phục không gian, cách mạng khoa học kỹ thuật... Nói cách nào đấy, lòng tham cũng đã góp phần to lớn hình thành đời sống văn minh ngày nay. Vậy, có một cách hiểu nào đấy khác nhau về chữ THAM?
THAM nghiên cứu học hỏi cần lao để phát triển, thăng tiến, không bị cho là xấu, tiêu cực hay ác. Đấy là khát vọng, mong cầu chính đáng và nên có. Ngay giới tu sĩ và tu sĩ phật giáo cũng có thể dùng chữ "tham" để chí nỗ lực tinh tấn đạt ngộ, đến mục đích tu hành. Ai cho dáy là lòng tham xấu ác? Nó, lòng tham ấy, thành động lực.
Hàng ngày, từng sat na, nhân sinh chiến đấu với lòng tham, các hành giả cũng chiến đấu sinh tử với lòng tham phàm tình trong chính bản thân sâu dày nghiệp chướng còn đâu đấy, như một nỗ lực gạn đục khơi trong, lắng lọc thân tâm tìm nẻo sáng, sự giải thoát. Ảnh minh họa
Tôi cũng để ý và có lần thú vị nhận ra ý nghĩa đặc biệt của chữ "thi": thi ở học đường, đấu trường thể thao hay sân khấu...Thi tú tài, cử nhân, tiến sĩ...đã đành, nó xác lập đẳng cấp, ghi nhận tiến bộ và kết quả học tập nghiên cứu. Song, có khi người ta tinh quái tổ chức những cuộc thi mà đỉnh cao là phong bì mấy trăm hay một triệu bạc (VNĐ), mảnh giấy in vội cùng tiếng vỗ tay, cả nước một ngày có bao nhiêu cuộc thi như thế không ai thống kê hết, vậy mà tranh nhau, ngẩng đầu như lên bục danh dự nhận nobel! Tâm lý sinh chữ thi, giải thưởng. Chuyện một lớp học 100% có giải thưởng không hiếm, ở xứ mình, cũng khai thác lòng tham danh vị. Chữ tham ở đây có tiêu cực?
Như trên sân cỏ, lòng tham chức vô địch danh giá cuốn các cầu thủ xung trận không khác trên chiến trường, không ai trách họ "tham" thành tích, sự lơ là chểnh mảng trên sân bị lên án la ó và có hậu quả. Người ta vỗ tay tán thưởng lòng tham ấy, tham danh dự, một giá trị ở đời trần tục. Nhưng khi chơi xấu, phá chân, tiểu xảo, ăn gian... cũng vì lòng tham không đi cửa chính, bị lên án, đả kích và có hậu quả. Cũng sự tham, khác nhau nhiều.
Hàng ngày, từng sat na, nhân sinh chiến đấu với lòng tham, các hành giả cũng chiến đấu sinh tử với lòng tham phàm tình trong chính bản thân sâu dày nghiệp chướng còn đâu đấy, như một nỗ lực gạn đục khơi trong, lắng lọc thân tâm tìm nẻo sáng, sự giải thoát.
Lòng tham, chữ tham, khôn cùng...
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Hạnh nguyện độ tha rạng ngời của Đức Phật A Di Đà
Góc nhìn Phật tử
11:35 14/12/2024
Hướng về ngày 17/11 AL, ngày vía kỷ niệm Ngài, là khi những điều thiêng liêng cao cả nhất được tôn vinh, là cơ hội hy hữu để ta hướng tâm về hình ảnh đức Phật, hướng về hình ảnh của một bậc xuất trần thượng sĩ và tam thiên đại thiên thế giới của Ngài.
Tập điều chỉnh chính mình khi phát hiện mình bất ổn
Góc nhìn Phật tử
08:54 03/12/2024
Này bạn, khi tâm trạng rơi vào trạng thái bất ổn, uể oải, hoặc cảm giác như năng lượng tích cực trong ta đã cạn kiệt, việc đầu tiên cần làm là ý thức rõ ràng về tình trạng của mình.
Tôi tin nhân quả
Góc nhìn Phật tử
13:57 02/12/2024
Từ ngày tôi biết đến Phật pháp, câu kinh dạy về nhân quả: “Muốn biết cái nhân trước, hãy nhìn sự thụ hưởng ở hiện tại. Muốn biết cái quả sau, hãy nhìn việc làm hôm nay” luôn khắc sâu trong tâm trí tôi.
Truyện ngắn: Hương từ chữ bay ra…
Góc nhìn Phật tử
11:17 02/12/2024
Mẹ về hưu sau mấy chục năm lăn lộn với nghề. Ngày đi làm cuối cùng để chia tay đồng nghiệp, mẹ mang về một bó hoa nhỏ và mấy tấm bằng khen đạt giải thưởng báo chí toàn quốc trong nhiều năm.
Xem thêm
