Cuộc đời có thật sự khổ đau hay không?

Người đã thật sự giác ngộ chỉ khổ thân chứ không khổ tâm, bởi vì thân và tâm có mối tương quan mật thiết với nhau, do đó những nỗi khổ ở thân sẽ tác động đến nỗi khổ ở tâm nếu không biết tu. Như khi thân đau nhức thì tâm trạng cảm thấy khó chịu, bực bội, dễ sinh ra nóng giận và hờn mát. Khi tâm buồn phiền, lo lắng quá mức thì cơ thể uể oải, mệt mỏi, ăn không ngon, ngủ không yên.

Thông thường, người ta hay dùng từ “khổ đau” để chỉ chung cho nỗi khổ, niềm đau qua thân vật chất và tinh thần. Tuy nhiên, chúng ta có thể biết rõ đau nhức là những gì khó chịu nơi thân và nỗi khổ tâm là ray rức, bực bội, tức tối và buồn phiền.

Người ta vẫn thường hay nói nghèo là khổ chứ ít ai nói giàu khổ cả. Thực ra, người nghèo có nỗi khổ của người nghèo và người giàu cũng có nỗi khổ của người giàu. Người nghèo vì không chấp nhận cái nghèo, oán ghét cái nghèo, muốn giàu mà không được nên họ khổ. Người giàu muốn giàu thêm do lòng tham lam, nhưng khi giàu rồi họ lo sợ đủ thứ, sợ mất mát, sợ hao hụt, sợ trộm cắp, sợ bị phá sản, sợ người khác lợi dụng nên khổ. So ra, người giàu có nhiều nỗi khổ hơn vì phải tìm cách gìn giữ và phát triển thêm.

Nhiều người hay than rằng “sao tôi cực khổ quá vậy”. Họ gộp chung cực với khổ thành một trong khi bản thân của sự cực nhọc chưa chắc đã là khổ. Chỉ vì ta phân biệt, tính toán quá nhiều rồi ta kháng cự lại nó, ta muốn mình không phải vất vả nhiều nhưng vẫn có đầy đủ mọi thứ như những người giàu có nên ta khổ.

Có những người làm công tác cứu hộ biết lao vào lửa dữ, chui xuống lòng đất hay đi ngang qua lằn tên mũi đạn sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng nhưng vì trách nhiệm, vì tình thương nên họ không hề xem đó là nỗi khổ, niềm đau, chỉ mong làm sao cứu sống người.

Chúng ta thường than thở với nhau nhiều nhất là sự đau khổ, hễ đau là phải khổ và xem nó như một sự thật không thể thay đổi được từ xưa cho đến nay. Thay vì than vãn “khổ quá” thì ta hãy nên tìm ra nguyên nhân vì sao chúng ta đau khổ. Chúng ta đừng bao giờ quên rằng ta không phải là một cá thể tồn tại biệt lập mà ta phải luôn chịu sự tác động tương quan từ bạn bè, gia đình đến xã hội và cả thế giới với muôn loài vật.

Đối với những mất mát quá lớn, tất nhiên chúng ta cần phải có thời gian để chấp nhận và điều hòa trở lại bình thường. Có nhiều người hay than vãn trời mưa thật khổ, nắng quá cũng khổ, kẹt xe cũng khổ, bị lỗi hẹn cũng khổ, thức ăn không vừa miệng cũng khổ và được nhiều người thương cũng khổ… Chúng ta hay đổ thừa hoàn cảnh làm cho mình khổ, thật ra không ai có thể làm cho ta khổ nếu ta biết được nguyên nhân của nó bằng hiểu biết đúng đắn.

Ngoài ra, chúng ta hãy nên thường xuyên luyện tập cho mình cách đối mặt với khó khăn, không trốn tránh cuộc sống và cũng đừng quá cầu mong sự an toàn để rèn luyện sức kham nhẫn của mình. Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường được gia đình, người thân bảo bọc quá đầy đủ, muốn gì được nấy sẽ dễ dàng vấp ngã trước biến động của cuộc đời.

Đúng, khổ đau là một thực tại không ai có thể chối cãi được nhưng tính chất của nó vốn không cố định. Suy cho cùng, ta cần phải biết ơn khổ đau bởi khổ đau vừa giúp ta ý thức được cái gì là hạnh phúc, vừa giúp khả năng chịu đựng trong ta lớn mạnh để ta có thể phát huy hết khả năng sẵn có nơi chính mình.

Nếu chúng ta không bị lạc đường trong đêm tối vô minh, ta sẽ khó biết mình sợ hãi đến mức nào. Nếu không bị người khác xúc phạm, ta sẽ khó biết mình nóng giận nhiều hay ít. Thông qua những chướng duyên nghịch cảnh của sự sống ta mới thấy rõ những nỗi khổ, niềm đau đã tìm ẩn sẵn bên ta bởi do cố chấp thân tâm này làm ngã.