Tình không biên giới

Scott Neeson vứt bỏ hào quang Hollywood để tới bãi rác làm từ thiện

Dáng vóc cao lớn vạm vỡ, màu da đồng hun và khuôn mặt hao hao người xứ Tây – Á, nụ cười hiền lành, thân thiện làm cả khối người đồ sộ với bộ đồng phúc cấp tướng trắng tinh, những lon, những viền… trên ve áo, trên ngực, trên vai, trên mũ kê pi… chợt như gần gũi. Ông ra tận cửa khẩu Mục Bài đón đoàn chúng tôi bằng những cú bắt tay thật chặt và nhanh. Sau đó rút máy bộ đàm cầm tay gọi cho ai đó bằng tiếng Việt Nam đề nghị giúp đỡ ông đưa Đoàn từ thiện Việt Nam sang đất Cam bởi trong đoàn có tới 14/36 người không có hộ chiếu. Nhờ ông, chỉ một giờ ở biên giới làm thủ tục xuất cảnh, chúng tôi lại lên xe đi sâu vào đất Cam Pu Chia với 1 xe khách 50 chổ ngồi, 2 xe tải chở hàng cứu trợ, 1 xe cứu thương chở cán bộ y tế, thuốc men. Đoàn gồm nhiều thành phần, tôn giáo khác nhau nhưng cùng một mục đích: phát tâm từ thiện. Trung tướng So Phan và vợ ông, một phụ nữ xinh đẹp người Khơ Me làm hướng dẫn viên cho Đoàn.

Để có cuộc đi này, Thượng toạ Thích Truyền Tứ và các đệ tử của Phật Thích Ca chùa Lá (quận Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh) đã tổ chức quyên góp từ tấm lòng muôn nơi. Tết âm lịch tới nay, chỉ vỏn vẹn có 2 tháng, dù liên tục đi phát quà, xây nhà tình nghĩa, công đức chùa chiền, xây trường học, nuôi trẻ mồ côi suốt trong nam, ngoài bắc, vậy mà hôm nay đoàn đã gom được số hàng, quà lên đến trên 1000 suất để đưa sang cho đồng bào Cam Pu Chia. Mình được một người bạn, tôn Sư thầy Thích Truyền Tứ làm sư phụ mời cùng đi để “biết thêm” tấm lòng vì đời của các Phật tử chùa Lá.

Chỉ cách nhau mấy chục cây số đường thôi nhưng phía đất bạn sao mà xác xơ, cằn cỗi. Những cánh đồng hoang hun hút nắng gió, gần như không một bóng cây ngoài lưa thưa những tán thốt nốt mờ xa bởi bụi lốc. Vài con bò bàng bạc trắng, như nắng đã nung nhạt hết màu lông, mệt nhọc, uể oải gặm cỏ hay rơm rạ khô trên đồng. Thi thoảng có vài nóc nhà trơ vơ giữa đồng hoang nắng. Cả vùng biên ải ngày xưa, thời đánh Mỹ cánh lính chúng mình đi hàng ngày đường ánh nắng không lọt nổi xuống đất bởi trùng điệp lá rừng; da lính, thằng nào cũng lợt xanh, tai tái bởi thiếu nắng, vậy mà bây giờ khô khốc, hoang vu. Có cảm giác khát. Khát từ cổ họng, khát từ mắt nhìn bởi cơn khát nước, khát mưa, khát cây cỏ… và, vì ngoài môi trường đang bốc lửa sau cửa kính ô tô...

Phum Svay Ta Duyên, huyện Kam pong Ro, tỉnh Svay Riêng là đích đến đầu tiên trong chuyến viện trợ nhân đạo này. Qua cái cổng chào cao nghêu là cột cờ đang phần phật tung bay hai lá quốc kỳ của Việt và của Miên. Hàng trăm người dân áo quần đủ màu, đủ kiểu; hàng trăm em học sinh trong đồng phục áo trắng quần (váy) xanh màu mực háo hức đón chờ. Những cụ già tóc bạc da nheo, đen đúa và vất vả; những em bé mắt đen, to tròn vừa ngập ngừng e ấp, vừa vui mừng nôn nao. Tóc em nào cũng cháy đỏ, quăn vàng, như bốc mùi khét nắng. Cách đám đông tụ họp không xa, một ngôi đền Khơ Me mọc lên lẻ loi, cũng khô nghèo như cảnh vật chung quanh. Mình nhớ, Thượng toạ Thích Truyền Tứ đã giới thiệu cho mình: cứ nhìn chùa người Khơ Me là biêt kinh tế vùng đó thế nào. Chùa càng khang trang, bề thế thì dân cư càng đông vui, giàu có, sầm uất, và ngược lại. Đây là vùng biên viễn miền đông – bắc Cam Pu Chia, cư dân thưa thớt và nghèo kém. Càng xuôi về tây – nam, cuộc sống càng phong phú dần. Có lẽ cũng vì vậy mà Thượng toạ Thích Truyền Tứ chọn phát quà ở đây chăng?

Trung tướng So Phan, sau khi bắt tay, giới thiệu một lượt các thành viên bên địa phương và bên đoàn úy lạo Việt Nam, yêu cầu mọi người nhanh chóng chuyển hàng hóa vào hội trường để phát cho bà con về kẻo nắng. Hàng nhiều trăm người chật ních căn nhà dài ngoẵng của xã, chủ yếu người lớn và đại biểu. Các em học sinh ngồi hành lang phía có bóng mái nhà, nhiều em ngồi giữa nắng trưa mà vẫn hấp háy vui mừng. Không hiểu chúng mừng vì sắp được quà hay vì cuộc hội ngộ đông đúc nữa. Những chiếc cặp sách, những chiếc ba lô học đường thật đẹp trong từng gói quà chắc cũng làm ánh mắt con trẻ nôn nao. Hỗ trợ cho Ban tổ chức là rất nhiều tình nguyện viên của đoàn từ thiện, các thanh niên người bản xứ và cả bộ đội (hay cảnh sát, dân phòng gì đó), một số người mặc sắc phục xanh lá cây của lính, đầu đội bê rê đen rất hắc. Một số khác mặc quân phục màu trắng sữa. Mình không tiện hỏi vì ai cũng tất bật với hàng hóa. Nhóm từ thiện y tế có vẻ quy củ hơn, người khám bệnh, kẻ phát thuốc, có cả những nồi cháo to tướng được khênh ra ngay tại sân trạm xá phục vụ bữa trưa cho người đến nhận quà. Tất cả được đem sang từ thành phố Hồ Chí Minh.

Niềm vui từ việc làm từ thiện

Ông So Phan nổi bật giữa đám đông đúc, ồn ào ấy. Ông như con thoi từ nơi nọ sang nơi kia, vỗ vai già này, hỏi thăm bé kia, tiếp đỡ những phần quà chưa đến tay người nhận. Nhìn vẻ ân cần, thân thiện, quen biết ấy, mình cứ nghĩ ông ấy là người làng này, hoặc chí ít cũng từng đóng quân ở đây, gắn bó với mảnh đất, người dân lâu lắm rồi.

Khoảng 13 giờ chiều, đoàn chúng tôi ai cũng mệt vì đói, vì nắng. Người nhận quà vẫn rất đông nhưng tự nhiên không khí trầm lắng lại. Một chị trong lãnh đạo đoàn từ thiện bảo nhỏ tôi: “Dở dang rồi anh ơi. Có sự nhầm lẫn tai hại rồi.” Tôi lo lắng: “Sao vậy chị?”. “Sư thầy điện sang cho Trung tướng báo trên một ngàn suất quà, sẽ phát tại đây năm trăm suất, còn lại sẽ phát cho học sinh Việt kiều ở Pnom Pêng và Siêm Riệp. Nhưng Trung tướng nghe nhầm là sẽ phát một ngàn suất quà ở đây nên giờ bà con còn ngồi chờ đông lắm.” “Giờ xử lý thế nào, chị?” “Cả Sư thầy và Trung tướng đang lúng túng đây. Trên kia người ta cũng đang đợi quà, chẳng thể không có, mà ở đây đồng bào cực quá. Thật là thương.” “Vậy mỗi suất quà là bao nhiêu tiền?” “Bốn trăm ngàn tiền Việt anh à.”Tôi đi ra phía Thượng toạ Thích Truyền Tứ và Trung tướng So Phan đang đứng bàn luận. Vợ Trung tướng sau khi đếm số đồng bào còn chờ quà quay ra bảo mọi người còn hơn hai trăm người nữa. Chợt mình thấy So Phan mặt mày xám lại, ông vuốt tay lên trán đang vã mồ hôi, một tay đặt nhẹ lên ngực trái. Chị vợ hoảng hốt nói một tràng tiếng Khơ Me rồi ra hiệu cho một người lính gần đó đỡ, dìu Trung tướng đi về phòng khám bệnh của các bác sĩ Việt Nam. Thượng toạ Thích Truyền Tứ đi theo, đỡ ông ngồi rồi gọi bác sĩ đo huyết áp, lấy khăn lau cho ông. Một tình nguyện viên đưa ly nước chanh rồi cầm tập giấy quạt cho Trung tướng. Huyết áp của ông lên đến 185/120. Do nắng, đói mệt hay do cơn sốc vì thiếu quà mà ông tự nhiên tăng áp huyết?

Thượng toạ Truyền Tứ an ủi ông: “Tôi đã quyết rồi, sẽ để lại đây thêm một trăm suất quà nữa để anh phát nốt cho bà con. Số thiếu ở Pnom Penh và Siêm Riệp đoàn chúng tôi sẽ khắc phục để ai cũng có quà. Trung tướng yên tâm đi.” So Phan cầm tay Sư thầy rất chặt, miệng cám ơn Đoàn và Thượng toạ. Ông phân trần bằng tiếng Việt: “Chẳng hiểu sao mà mình lại nhầm lẫn tai hại thế. Để bà con đến mà về tay không thì không đành lòng được. Mĩnh sẽ xin lỗi bà con còn thiếu quà và sẽ bù lại ngày gần nhất.”

Chia tay Trung tướng So Phan và phu nhân cùng bà con Phum Svay Ta Duyên trong lưu luyến, đoàn từ thiện đi về phía Thủ đô Pnom Penh. Ngoái lại vẫn thấy bóng hình viên tướng cao lớn, quân phục trắng, cân đai viền vàng oai phong mà bình dị đứng giữa đám dân làng vẫy tay thân thiết. Thượng toạ Thích Truyền Tứ gỡ chiếc mũ lá rộng vành trên cái đầu trọc lốc xuống, cầm micro từ tay chú hướng dẫn viên du lịch, cất giọng trầm trầm: “Thưa quý vị! Quý vị có thấy điều gì đặc biệt ở chuyến đi này không?” Chưa ai đáp lời thì Sư thầy tiếp: “Một vị tướng quân, một quan chức cấp cao của một quốc gia rất ít dân mà gần gũi, yêu thương dân như thế thật là quý hóa, phải không quý vị?”. Rồi ông tâm sự: “Không biết mình nói nhầm hay Trung tướng Sô Phan nhầm thông tin một ngàn gói quà trao phát ở đây, thực sự nếu chủ động thì trao ở đâu cũng là vì dân nghèo cả. Nhưng đoàn đã có kế hoạch nơi khác nữa, được ở đây thì ở trường Tiểu học Khơ Me - Việt Nam Tân - Tiến sẽ chưa có nhưng thấy sự nhiệt tâm của Trung tướng So Phan, thầy đã quyết trích thêm phần quà lại đây cho bà con kẻo Trung tướng khó xử mà không kịp xin ý kiến chung. Bây giờ đoàn ta lại thiếu mất hơn một trăm suất quà, khoảng hơn năm chục triệu đồng nữa. Thầy đề nghị quý vị chung tay cùng nhà chùa được bao nhiêu cũng tốt. Mong mở lòng từ bi.” Chỉ một loáng sau lời Thượng toạ, cả xe 36 người đã gom được hơn chục triệu đồng. Sư thầy cầm micro đứng lên cám ơn mọi người rồi điện thoại cho So Phan báo tin đã giải quyết cơ bản tình huống khó khăn đột xuất ấy. Đoàn xe chúng tôi lao nhanh về Thủ đô Phnom Penh khi trời đã xế chiều.