>>Những giáo lý Phật giáo nên đọc 

Thất tình lục dục, bệnh lý tâm thần không mới và có quá trình nhận thức về chuyên môn và cái nhìn mang tính xã hội tiến triển theo thời gian, từ chuyện nhìn sai về nguyên nhân do quỷ thần ám đến nghiên cứu sâu và điều trị hiệu quả, mô tả bệnh học và đào tạo nghề theo mã ngành hẹp.

Xã hội phát triển về kinh tế, khoa học kỹ thuật và các trào lưu xã hội, sự tiến hóa đi cùng những hệ lụy trong bước song hành, áp lực cuộc sống đè trên từng con người ở xã hội công nghiệp phát triển cao ngày càng gay gắt: đời sống gia đình, việc làm, quan hệ xã hội, vấn nạn ... dẫn đến tác động thần kinh và bệnh lý tâm thần mang tính xã hội ngày càng cao, thành một vấn đề được nghiên cứu kỹ. Những rối nhiễu tâm lý trường diễn dẫn đến phát tác bệnh theo những biểu  hiện và thuộc tính bệnh học khác nhau do cơ địa, môi trường sống và dẫn đến hệ thống phân loại chuyên môn các mã bệnh tâm thần: tâm thần phân liệt, loạn thần do rượu, trầm cảm, hoang tưởng... Mỗi mã bệnh được chăm sóc và trị liệu theo phác đồ chuyên biệt cả hóa dược và biện pháp tâm lý, dinh dưỡng, vận động...

Ở Việt Nam và cả Đông Dương, từ thời thuộc Pháp, các bệnh viện tâm thần như nhà thương Biên Hòa (bệnh viện tâm thần Trung Ương II ngày nay) đã hình thành và hoạt động liên tục đáp ứng yêu cầu của xã hội, dần dần các khoa tâm thần có ở bệnh viện đa khoa địa phương. Ngành tâm thần học được thành lập và hoạt động, khoa tâm thần ở các trường đại học Y đào tạo các bác sĩ và trình độ sau đại học trị liệu bệnh tâm thần.

Do đặc điểm bệnh liên quan đến tâm, Bác sĩ chuyên khoa tâm thần chạm đến sự quan tâm của cả tôn giáo, Đạo Phật. Phật giáo có cách tiếp cận bệnh tâm thần theo logic riêng không kém biện chứng, khúc triết và thuyết phục khi mô tả và lý giải sự bế tắc, thống khổ trong đời sống tâm lý - tâm linh dẫn đến bệnh và sự tháo gỡ các mối rối nội tâm thông qua con đường giác ngộ nhân sinh quan, thế giới quan Phật giáo, dùng ánh sáng lý luận kinh điển, phi kinh điển và lòng từ tâm của tu sĩ, dùng môi trường tam bảo linh thiêng trang nghiêm thanh tịnh làm “liệu pháp” dẫn dắt bệnh nhân về nẻo sáng, phục hồi và hội nhập đời sống xã hội.

Ở Thái Lan, các cơ sở Phật giáo góp phần trong điều trị bệnh tâm thần khá hiệu quả như theo nhận xét của một chuyên gia tâm thần, Bác sĩ Nguyễn Gia Khanh thuộc Bệnh viện Tâm thần Trung Ương II.

Bác sĩ ngành tâm thần học, bệnh cạnh các hóa dược tân tiến được cập nhật trong phác đồ, cạnh liệu pháp tâm lý trị liệu mà họ được đào tạo kỹ, lòng từ tâm, sự nhạy cảm và cái nhìn sâu sắc nhân tính giúp họ, bác sĩ, chạm vào nỗi đau nội tâm đến sinh  bệnh, ở bệnh nhân. Bằng giao cảm thân ái, thấu hiểu, sự nâng đỡ tình cảm trong quan hệ thầy thuốc và bệnh nhân, bằng sự tháo gỡ các mối rối trong tâm thức sâu xa của người bệnh, thầy thuốc bắt một chiếc cầu dìu bệnh nhân về cuộc sống, chuyện ấy tinh tế, vi diệu. Bác sĩ, với vốn hiểu biết rộng và là tinh hoa về nghề nghiệp, gánh một công việc khác biệt đồng nghiệp ở các ngành khác khi can dự vào phần vật chất của bệnh nhân, các thương tổn thân thể.

Những bế tắc tư tưởng của người bệnh có khi do trình độ học vấn hay trải nghiệm có hạn không nhìn ra rốt ráo dẫn đến đường cùng nhận thức, thầy thuốc bằng vốn liếng học thuật cao, tháo gỡ tư tưởng cho người bệnh và thế giới quan, nhân sinh quan Phật giáo có thể là một lựa chọn.

Thất tình lục dục gây bệnh ngày càng nhiều và Phật giáo có thể cởi mở những bế tắc tư tưởng bằng cách tiếp cận riêng, qua giáo lý.

Đương nhiên, những sang chấn tâm lý phát sinh do tổn thương vật chất não bộ chẳng hạn, lại là đề tài khác. Sự chạm tâm linh ở đây đề cập đến các ca bệnh do thất tình lục dục mà Phật giáo vốn chú ý từ cổ xưa và có rất nhiều dẫn dụ.

Nghề bác sĩ y khoa ngành tâm thần... vi diệu vậy!