450
Hạnh phúc và khổ đau: tất cả đều từ tâm mà sinh khởi
Trong kiếp nhân sinh, không ai có thể tránh khỏi những chu kỳ sinh lão bệnh tử, cũng không ai thoát khỏi những niềm vui và nỗi khổ. Nhưng thật ra, hạnh phúc và khổ đau đều do tâm tạo ra và cũng từ tâm mà tiêu biến.
Tâm là cội nguồn của mọi cảm xúc, từ vui vẻ, giận dữ, buồn bã, yêu thương, cho đến ghét bỏ, mừng rỡ hay ham muốn. Những cảm xúc này là gốc rễ của hạnh phúc hay đau khổ, tùy thuộc vào cách chúng ta đối diện và xử lý.
Hạnh phúc đến khi ta đạt được điều mình mong muốn, yêu thích, hay khát khao. Ngược lại, đau khổ xuất hiện khi ta đối diện với những khó khăn, trở ngại, hay khi những ước mơ không thành tựu. Khi tâm bị cuốn vào những suy nghĩ tiêu cực, nỗi buồn và sự tuyệt vọng bắt đầu nảy sinh, khiến chúng ta lạc vào mê cung của khổ đau.
Vì thế, hạnh phúc hay khổ đau đều do tâm tạo tác và làm chủ. Khi chúng ta thấy cuộc đời là khổ, đó chính là do tâm sinh khởi sự khổ mà thành. Ngược lại, khi ta cảm nhận cuộc đời là vui, thì cũng chính tâm tạo ra niềm vui đó. Giải thoát không xa vời, nó nằm ngay trong tâm ta, khi ta giữ cho tâm được bình yên, lòng được an vị, tánh được an nhiên, và pháp được bình đẳng.
Ảnh minh hoạ.
Để có một cuộc sống an vui và bình an trong hiện tại cũng như an ổn về sau, ta cần buông bỏ những chấp niệm nơi tâm, không để tâm bám víu vào bất cứ điều gì. Sự buông bỏ này không có nghĩa là thụ động hay né tránh, mà là đối diện với mọi sự việc bằng tâm trí tỉnh thức và chánh niệm. Dù cho có gặp phải gian nan hay đau khổ, nếu ta đối diện bằng lòng từ bi, tâm vị tha và chánh trực, thì sẽ vượt qua mọi khó khăn một cách nhẹ nhàng.
Như câu nói trong thiền: “Khổ vui như giấc mộng.” Vậy giấc mộng này là ảo hay thật? Nếu là ảo, tại sao ta vẫn cảm thấy khổ đau hay hạnh phúc? Nếu là thật, sao khi tìm lại, ta chẳng thấy chúng tồn tại vững chắc? Thực ra, mọi thứ chỉ là do duyên hợp mà thành, do tâm bám chấp mà có, và khi tâm buông bỏ, chúng cũng tự nhiên tan biến.
Hãy nhìn một ví dụ đơn giản: có hai người cùng làm công việc bổ củi. Một người yêu thích công việc này nên làm việc hăng say, không cảm thấy mệt mỏi. Ngược lại, người kia thấy công việc nặng nề và không thích, nên làm việc uể oải và chán nản. Cùng một công việc, nhưng tâm trạng khác nhau dẫn đến kết quả khác nhau, hạnh phúc hay đau khổ, vui hay buồn, đều do tâm mà ra.
Vậy, để có cuộc sống hạnh phúc, ta cần buông bỏ những ý niệm tà vạy, những suy nghĩ không tốt và sự phân biệt. Khi tâm không còn chấp ngã, không còn bị tư kiến, ngã kiến điều khiển, tâm sẽ trở nên an nhiên, bình yên. Tâm an là gốc của đạo, là nguồn gốc của mọi pháp. Nếu tâm khởi tà niệm, mọi pháp sẽ trở thành bất chánh; ngược lại, nếu tâm chơn chánh, mọi pháp sẽ trở thành thiện pháp.
Người tu tập cần giữ cho tâm luôn an nhiên, để pháp luôn là thiện pháp. Khi tâm an, pháp sẽ là chánh pháp, mang lại sự an vui trong đời. Đạo không phải chỉ là sự bình an cho bản thân, mà còn là sự rộng mở của tâm hồn, là lòng từ bi không phân biệt, là hành động giúp đỡ mọi chúng sanh mà không đòi hỏi gì cho riêng mình.
Trong cuộc đời vô thường, không có gì là chắc thật, sớm còn tối mất. Hãy sống sao cho xứng đáng, sống sao cho tốt đẹp, để mỗi bước chân đều hướng về sự giải thoát, an nhiên, không uổng phí những năm tháng trên cõi đời này. Hạnh phúc hay khổ đau, tất cả chỉ là cách mà tâm ta nhìn nhận, chấp nhận và ứng xử với mọi sự việc trong cuộc sống.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tuỳ bút: Bão ở quê xa
Góc nhìn Phật tử
10:00 19/11/2025
Nghe tin đài phát thanh báo quê mình có bão, cơn bão gần bờ. Bất chợt trong lòng cứ chộn rộn mãi. Cuộc điện thoại về nhà vừa dứt nhưng không khỏi lo âu, tôi lặng nhìn kim đồng hồ đang dịch chuyển dần về đêm. Bây giờ là cuối tháng Tám âm lịch, miền Trung quê tôi lại tiếp tục gánh chịu sự hoành hành của những cơn bão.
Nghĩ về những người Thầy
Góc nhìn Phật tử
07:27 19/11/2025
Xin thành kính dâng tặng những người Thầy đã cho con từng con chữ. Xin trọn đời tri ân những người Thầy đã khai tâm mở trí cho con trên đường tìm về Đạo Pháp! “Người Thầy là ngọn nến, đốt cháy mình để thắp sáng nhân gian” (Ngạn ngữ Ixraen).
Phụ nữ làm gì để mang lại phúc báo cho gia đình?
Góc nhìn Phật tử
10:08 21/10/2025
Ngoài các thiện hạnh bố thí, phóng sinh, người phụ nữ có thể bắt đầu tích lũy công đức cho mình và gia đình từ việc tụng kinh, niệm Phật. Tụng đọc kinh Phật chính là khởi đầu đúng đắn trong cuộc đời, giúp người phụ nữ học cách làm người mẹ tốt, con dâu tốt, người vợ tốt.
Tâm sen giữa đời
Góc nhìn Phật tử
15:10 01/10/2025
Đời người như một giấc chiêm bao, sinh-lão-bệnh-tử là điều hiển nhiên không ai tránh khỏi, cuối con đường bóng xế ngả chiều ta rời bỏ nơi đây với bàn tay không. Thế sự đời lại lắm uẩn khúc khó lường trước, thọ báo luân hồi liên miên bất tận như cái ách đã quàng sẵn trên thân.
Xem thêm
