Nuôi và dạy, đó là trách nhiệm của bậc làm cha mẹ. Điều này thì các con đã biết. Tất cả những ngươi khi đã có gia đình đều nghĩ đến chuyện sinh con đẻ cái và đều nghĩ đến trách nhiệm nuôi dạy con.

Thời “tem phiếu” - đó là thời kỳ khó quên trong lòng người dân Việt. Khó khăn đói kém, chật vật…có lẽ cái khái niệm nuôi là cực quan trọng. Một bữa ăn trong tháng với mới mấy lạng thịt cung cấp, những ngày còn lại rau dưa, kham khổ như một nhà sư. Các con của ông nội đều lớn lên trong hoàn cảnh như vậy. Dưới Trưởng phòng Xây Dựng huyện một bậc thời kỳ tái thiết xây dựng quản lý các đội xây dựng, nhưng chưa bao giờ ông nội tơ tưởng đến một hạt gạo, một đồng nhu yếu phẩm. Để nuôi đàn con 3 đứa đang tuổi ăn tuổi học, ông nội thường nhường phần cơm nguội để chiên lại cho các con ăn đi học.

Thời gian rỗi tí là lại lao vào viết bài kiếm nhuận bút, tháng nào cũng có vài thư cảm ơn và nhuận bút gửi qua bưu điện. Cái nghiệp văn chương báo chí được gieo từ những ngày khó khăn kham khổ ấy.

Hội luận: Thiện ác (14)

Nuôi con trong thời kỳ này phải là mối lo đầu tiên. Song, với ông nội vẫn canh cánh lo việc dạy. Chẳng phải làu thông, hiểu biết gì kinh thư nhưng thời học trò lại đắm đuối vào những trang sách học làm người. Ta dạy con bằng cái sinh hoạt đời sống hàng ngày. Dạy điều căn bản nhất của con người đó là hiếu đạo. Và luôn khẳng định, không có đạo hiếu thì không phải con người. Các con của nội đã lớn lên như thế, ăn từ những đồng tiền sạch, học từ những điều nhân nghĩa. Và ông nội hoàn toàn hài lòng với tính cách, với nhân cách của chúng. Giờ thì cái gia đình luật sư, tên gọi trong nhóm zalo là nơi trao đổi những việc cần thiết trong việc nuôi dạy con cái. Các con cháu cũng noi theo phong cách sống có nề nếp gia đình như vậy.

Thời của các cháu lẽ ra mới là thời đề cao việc dạy. Chú tâm việc dạy. Nhưng không, nội thấy người ta chỉ dồn tâm sức vào kinh tế, kiếm tiền bằng mọi giá. Chỉ cần làm một công việc nhỏ như thời tem phiếu của ông nội là người ta có thể tạo được nhà lầu xe hơi. Việc nuôi bây giờ thì không còn phải phàn nàn điều gì. Thậm chí đang báo động về tình trạng trẻ thừa cân béo phì. Phương tiện giải trí thì có đủ xung quanh. Đi học về ném cặp sách là có thể ôm điện thoại game, chat, facebook, zalo, tiktok… Và đặc biệt bài học nhân nghĩa, đạo hiếu dường như không còn tồn tại.

Rất may các cháu của nội cũng giữ được nề nếp gia đình. Hai cháu chuẩn bị để nay mai chính thức gia nhập vào “nhóm” gia đình. Nhưng ông nội chỉ nhìn vào thực tại không một chút tự hào, không một chút bi quan về những gì đang diễn ra quanh mình. Tất cả đều là duyên, là nhân, là quả mà mỗi người không sao co thể nhờ ai gánh hộ, chia sẻ hộ. 

Các cháu cũng đừng buồn khi nghĩ rằng sao ông nội có thể bàng quang trước những điều “không may”, trước những “nghịch duyên”, những điều mà các cháu vì “vô tình” mà tạo ra. Đã vậy thì đừng “vô tình” nữa, hãy luôn ý thức từ tư duy, hành xử, thọ dụng ( nghiệp của thân, khẩu ý). Chúc cho các cháu của nội đủ sự sáng suốt trong giai đoạn lịch sử mà con người cần dạy hơn cần nuôi.