Suy nghĩ về việc lan tỏa Phật giáo qua các kênh truyền thông

Những bài giảng kinh, pháp thoại, nghi thức tụng niệm được truyền tải nhanh chóng qua YouTube, Facebook, TikTok, các website Phật giáo và nhiều nền tảng khác. Điều này giúp giáo lý Phật-đà đến gần hơn với quần chúng, không còn giới hạn bởi không gian và thời gian. Người dân ở khắp nơi có thể tiếp cận Phật pháp chỉ qua một cú nhấp chuột, ngay cả những người chưa từng đến chùa cũng có thể được hướng dẫn thực hành đạo Phật.

Lợi ích và hệ lụy

Sự phổ biến của Phật giáo trên các kênh truyền thông giúp nhiều người nhận được lợi lạc từ giáo pháp. Những bài giảng sâu sắc, những câu chuyện cảm hóa, những hình ảnh trang nghiêm về đời sống tu tập được chia sẻ rộng rãi, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều Phật tử trên con đường hành trì. Mạng xã hội cũng góp phần lan tỏa các hoạt động từ thiện, cứu trợ thiên tai, giúp đỡ người yếu thế, tạo nên một tinh thần từ bi rộng lớn trong cộng đồng. Đặc biệt, giới trẻ có cơ hội tiếp cận giáo lý qua những nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, khơi mở thiện tâm và thúc đẩy họ hướng về đời sống tỉnh thức.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội thiếu sự tỉnh giác cũng mang đến không ít hệ lụy. Một số vị xuất gia trẻ chưa đủ chín chắn trong việc sử dụng nền tảng này, vô tình để hình ảnh cá nhân lấn át hình ảnh của người tu, hoặc tham gia vào những cuộc tranh luận không cần thiết. Khi hình ảnh một người tu hành không còn giữ được sự thanh tịnh, giản dị, khi ngôn từ và hành vi trên mạng không phản ánh được đời sống phạm hạnh, thì công chúng sẽ có những hoài nghi về đạo Phật và về chính sự tu tập của người ấy.

Không ít câu chuyện quá khứ của chư tôn đức, những sự việc đã khép lại từ lâu trong chốn thiền môn, nay bị mạng xã hội đào bới, cắt ghép theo những góc nhìn phiến diện. Điều này không chỉ làm tổn thương danh dự cá nhân mà còn ảnh hưởng đến sự trang nghiêm của cả Tăng đoàn. Mạng xã hội vốn dĩ là con dao hai lưỡi, khi được sử dụng đúng đắn, nó là phương tiện hoằng pháp hiệu quả, nhưng khi bị lạm dụng, nó có thể trở thành nhân duyên tạo nên những hiểu lầm, làm tổn thương niềm tin của người Phật tử.

Thực trạng và bài học cảnh giác

Một số Tăng Ni đã sử dụng mạng xã hội một cách chưa phù hợp, đăng tải những hình ảnh cá nhân quá nhiều, tham gia vào các cuộc tranh luận hơn thua, hoặc bày tỏ quan điểm một cách thiếu cân nhắc. Những hành động này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín cá nhân mà còn tác động đến hình ảnh chung của tăng đoàn trong mắt cộng đồng.

Các kênh báo chí, truyền thông Phật giáo đã nhiều lần đề cập đến vấn đề này. Chẳng hạn, trong bài viết “Góp ý xây dựng Tăng Ni: Có nên đưa lên mạng xã hội?”, báo Giác Ngộ, cơ quan của GHPGVN TP.HCM đã cảnh báo về việc một số Tăng Ni có hành vi không phù hợp trên không gian mạng, gây nên những băn khoăn trong dư luận.

Ngoài ra, bài viết “Giáo hội sẽ chế tài việc Tăng Ni lạm dụng mạng xã hội” cũng nhấn mạnh rằng một số ứng xử chưa phù hợp của Tăng Ni trên mạng đã gây ảnh hưởng đến hình ảnh của Phật giáo.

Nhìn về Vesak 2025: Trách nhiệm và ứng xử

Đại lễ Vesak 2025, dự kiến diễn ra từ ngày 6 đến 8/5/2025, là một sự kiện trọng đại của Phật giáo thế giới, quy tụ nhiều bậc cao tăng, học giả và Phật tử từ khắp nơi (undv2025vietnam.com). Trong bối cảnh này, bất kỳ hành vi nào chưa phù hợp của Tăng Ni trên mạng xã hội cũng có thể bị khuếch đại, gây ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của Phật giáo Việt Nam trên trường quốc tế. Chính vì vậy, việc sử dụng mạng xã hội một cách tỉnh giác, có chánh niệm, là điều hết sức cần thiết để giữ gìn sự thanh tịnh và trang nghiêm cho Tăng đoàn.

Trước tình hình này, Tăng Ni cần có một thái độ thận trọng hơn khi tiếp cận truyền thông. Nếu sử dụng mạng xã hội để hoằng pháp, thì cần lấy Chánh pháp làm kim chỉ nam, giữ gìn hình ảnh của người xuất gia, tránh xa những nội dung mang tính cá nhân quá mức hoặc dễ tạo tranh cãi. Các tự viện cũng cần có những kênh thông tin chính thống để Phật tử tiếp cận giáo pháp một cách chuẩn xác, tránh những nguồn tin sai lệch. Về phía Giáo hội, cần có sự hướng dẫn cụ thể để Tăng Ni có thể sử dụng truyền thông một cách hài hòa với tinh thần của đạo Phật.

Sự phát triển của công nghệ là điều không thể tránh khỏi, nhưng trong mọi thời đại, Phật giáo vẫn cần giữ được bản sắc của mình. Dù phương tiện truyền thông có thay đổi, thì điều cốt lõi vẫn là giáo pháp, là sự tỉnh giác, từ bi và trí tuệ. Nếu mỗi người con Phật luôn tự quán chiếu về lời nói, hành động của mình, thì dù trên mạng xã hội hay trong đời sống thực, Phật pháp vẫn mãi là ánh sáng soi đường, giúp chúng sinh tìm về bến bờ an lạc.