450
Tự do khai phóng - Tự do tự tại: Hai mặt bổ sung cho một Việt Nam tinh - gọn - mạnh
Hôm 30.4.2025 vừa rồi qua kênh truyền hình trực tiếp, tôi đã nghe bài phát biểu khai mạc của Tổng bí thư (TBT) Đảng Cộng sản Việt Nam (gọi tắt: Đảng) Tô Lâm nhân kỷ niệm 50 năm đất nước Việt Nam thống nhất.
Trong diễn văn của TBT Đảng Tô Lâm có nói: “...nhắc lại quá khứ, tôn trọng khác biệt, hướng đến tương lai...” là một ý khá súc tích mà dưới góc độ tự do khai phóng của triết học phương Tây và Tự do tự tại của Phật học thiết nghĩ không thể không thi triển cho tròn nghĩa.
Như chúng ta đã biết:
Tư tưởng Tự do khai phóng (TTTDKP) của phương Tây hàm chứa đủ đặc tính gồm: độc lập - sáng tạo - tự tin - cấp tiến - tích cực. TTTDKP giúp ta biết sống tự lập cũng là cách tốt nhất để tôn trọng bản thân mới tạo dựng cho mình một đời sống gia đình riêng được tốt đẹp. TTTDKP giúp ta hình thành khả năng sáng tạo tối thiểu để cải thiện tình trạng sống khốn đốn hiện tại mà như Ông Bà ta hay nói: “Cái khó ló cái khôn”. TTTDKP giúp ta dựng xây thái độ tự tin trước cuộc sống bởi chúng ta có đủ tri thức để hiểu chính mình. TTTDKP giúp ta dựng lên tư tưởng cấp tiến bởi chúng ta có đầy kiến thức đủ sức loại trừ những hủ tục lạc hậu, những lề thói lãng phí trong lối sống hiện đại. TTTDKP giúp ta dựng đạt mối giao lưu tích cực trong việc biết tiếp thu kiến văn mới đầy thẳng thắn có lợi ích lâu dài cho bản thân và công việc. Cảm ơn những đóng góp ý kiến trái chiều của người khác cũng là một cách tôn trọng sự khác biệt, nói như Cổ Đức từng dạy: “Trung ngôn vốn nghịch nhĩ” (Đại ý: lời nói thẳng thật thường khó nghe nhưng lại dể thành công cho cuộc sống cá nhân nếu thực lòng ứng dụng). Trên đây chính là Trí tuệ thế gian giúp ta tạo lập nên một đời sống vật chất cá nhân và cộng đồng phồn thịnh, văn minh.
Tư tưởng Tự do tự tại (TTTDTT) của Phật học hàm chứa đủ ý thức gồm: tôn trọng pháp lý thể chế hiện hành - tôn giữ đạo lý dân tộc bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước của Việt Nam. Nói rộng ra: nó là Giới giúp ta tránh ác tối đa và làm lành tối thiểu, từ đó Định mới phát sinh là cửa ngõ vô cùng quan trọng giúp ta thụ hữu được Trí tuệ bát nhã của Phật đà. TTTDTT ẩn đậm tấm lòng Từ bi tam muội của quá trình hành thiện hảo đức dựa trên căn bản của Bố thí ba la mật gồm: Tài thí – Pháp thí – Vô úy thí. Đồng thời, nó cũng toát lên Trí tuệ bát nhã thường tỉnh thức để ta luôn sống trong chánh niệm dù tạo ác mình vẫn để ngộ ngay để thực sám làm liền ngõ hầu đi vào lối Trung đạo (vĩnh đạt Tứ thiền vốn: bất lụy – bất lạc) một cách miên mật.
Sau cùng, theo cá nhân tôi thì cụm từ: “nhắc lại quá khứ” của TBT Đảng Tô Lâm là bao hàm cả tư tưởng độ lượng, tấm lòng bao dung của nhân thế đối với dĩ vãng mới ngộ đạt được hiện tại lạc trú nơi họ. Đứng trên quan điểm: “Bình đẳng - vô phân biệt của Phật giáo” vì phân biệt là nguồn căn của phiền não. Từ đó, chúng ta hãy hằng trì niệm dựa vào tín lực – nguyện lực – hạnh lực để những người đã khuất trong chiến tranh Việt Nam 1955 – 1975 (có Ba tôi) thuận đường siêu sanh vào ba cõi chủ Thiện: Trời – Người – A tu la, nhanh chóng rời xa ba cõi chủ Ác: Địa ngục – Ngạ quỷ - Súc sanh. Trong đó, Tín lực gồm khả lực sống tốt của cá nhân – gia đường – dân tộc luôn dựa vào tha lực cứu độ của chư Phật, Bồ tát, Hộ pháp – Tổ tộc – Tổ tiên đất nước. Nguyện lực là khả lực của cá nhân – cộng đồng dựa vào hai dòng Tư tưởng tự do như đã trình bày để vận dụng linh hoạt – quyền biến ý tưởng lý thuyết vào thực tế hành động. Hạnh lực là khả lực của cá nhân và cộng đồng dựa trên sáu phương tiện của Lục độ ba la mật gồm Bố thí – Trì giới – Tinh tấn – Trí tuệ - Thiền định – Nhẫn nhục để thực hiện triệt để chủ trương: Tinh – Gọn – Mạnh nhằm đưa đất nước Việt Nam hướng về tương lai gần trong ý dụng trọn vẹn của sáu chữ: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc đến từng mái ấm của mỗi ngôi nhà Việt.
Cuối cùng, tôi xin kết thúc bài viết này bằng tứ thơ sau được cảm tác vào mùa Đông Mậu Tý 2008 trong thi phẩm: “Tổ quốc tôi” như một thực mong kết hợp hài hòa giữa hai Tư tưởng tự do trên thuận theo dòng chảy tiến bộ - văn minh của nhân loại:
Tổ quốc tôi dáng vững chân kiềng
Cùng tiên tổ giống nòi tên Âu Lạc
Hãy giữ lấy linh hồn dân tộc Việt
Gắng trau dồi đất nước mãi đi lên!
Huế, thượng tuần tháng 05 năm 2025
Cẩn bút.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tuỳ bút: Bão ở quê xa
Phật pháp và cuộc sống
10:00 19/11/2025
Nghe tin đài phát thanh báo quê mình có bão, cơn bão gần bờ. Bất chợt trong lòng cứ chộn rộn mãi. Cuộc điện thoại về nhà vừa dứt nhưng không khỏi lo âu, tôi lặng nhìn kim đồng hồ đang dịch chuyển dần về đêm. Bây giờ là cuối tháng Tám âm lịch, miền Trung quê tôi lại tiếp tục gánh chịu sự hoành hành của những cơn bão.
Chuyện đời khó nói
Phật pháp và cuộc sống
09:37 19/11/2025
Tôi có một cô bạn ở Huế, thường xuyên đi làm từ thiện tại các nhà thương, các trại khuyết tật, trại mù và trao học bổng cho học sinh nghèo ở những vùng xa thành phố. Bất cứ lúc nào, ở đâu cần đến, nếu có thể, cô đều có mặt.
Nghĩ về những người Thầy
Phật pháp và cuộc sống
07:27 19/11/2025
Xin thành kính dâng tặng những người Thầy đã cho con từng con chữ. Xin trọn đời tri ân những người Thầy đã khai tâm mở trí cho con trên đường tìm về Đạo Pháp! “Người Thầy là ngọn nến, đốt cháy mình để thắp sáng nhân gian” (Ngạn ngữ Ixraen).
Từ "chẩn đoán bằng định mệnh" đến "bước nhảy xuyên hầm lượng tử"
Phật pháp và cuộc sống
15:43 18/11/2025
Ánh sáng Phật giáo, giải Nobel Vật lý 2025 và hành trình chuyển hóa của hiện tượng Khắc Hưng.
Xem thêm
