Từ vụ cháy Nhà thờ Đức Bà Paris, lo lắng “số phận” nhiều di tích chùa Việt Nam

Theo thông tin mới công bố, đám cháy tại Nhà thờ Đức Bà ở Thủ đô Paris (Pháp) đã được dập tắt hoàn toàn và hiện các chuyên gia đang đánh giá phần khung đã bị cháy đen của nhà thờ này để cân nhắc những bước đi tiếp theo nhằm cứu những phần còn sót lại sau thảm họa cháy.

Theo Quốc vụ khanh Bộ Nội vụ Pháp Laurent Nunez, các kiến trúc sư và các chuyên gia sẽ gặp gỡ để xác định xem liệu phần khung của công trình kiến trúc này có ổn định hay không.

Vụ cháy nghiêm trọng này đã giáng một đòn mạnh vào "trái tim" của thủ đô nước Pháp, khi ngay lập tức nhấn chìm công trình có từ thế kỷ 13 này trong ngọn lửa dữ dội. Nhà thờ đã không còn nguyên vẹn, khi mái và tháp được ghi nhận đã bị sập.

Thị trưởng Paris Anne Hidalgo cũng đã kêu gọi tổ chức hội nghị tài trợ quốc quốc để chung tay phục dựng lại kiệt tác kiến trúc này.

Tại Việt Nam, đã có nhiều vụ cháy công trình văn hóa, di tích, chùa chiền. Đơn cử, năm 2008, xảy ra vụ cháy tại chùa Đức Quang (quận 4, TP CM), thiệt hại hơn 1 tỷ đồng; Năm 2012, chùa Hội Sơn (quận 9, TP HCM - di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia) xảy ra cháy khiến toàn bộ chánh điện bị đổ, hơn 30 tượng Phật lâu đời, 15 bàn thờ, hàng trăm bộ kinh kệ, hòm tiền công đức, nhiều vật dụng thờ cúng... bị thiêu rụi.

Năm 2014, di tích lịch sử kiến trúc - đền Nhạn Tháp, Nghệ An cũng cháy lớn. Khi lửa tàn, toàn bộ hậu cung bị lửa thiêu rụi, mái ngói đổ sập, đồ thờ tự cũng hư hại nặng.

Năm 2015, di tích Quốc gia đặc biệt chùa Bút Tháp, Bắc Ninh cháy tại gian Phủ Thờ. Chiếc hương án được đánh giá là một trong những hương án đẹp nhất Việt Nam đã bị cháy rụi hoàn toàn. Một hiện vật gỗ có tuổi đời 300 năm như thế là rất hiếm. Thiệt hại từ những vụ cháy nơi thờ tự là không thể đo đếm. Đáng lo như vậy song công tác phòng cháy chữa cháy tại nhiều di tích văn hóa hiện nay rất lơ là. 

Khoảng 14h ngày 21/8/2015, Sư Bác - pháp danh Thích Minh Tâm (tên thật là Trần Văn Kang) tu sĩ tại chùa Bút Tháp thuộc xã Đình Tổ - huyện Thuận Thành - Bắc Ninh phát hiện đám cháy tại gian nhà phủ thờ của chùa Bút Tháp.

Theo TS Vũ Thế Long, chuyên gia nghiên cứu về khảo cổ học và môi trường, từ sau Tết Kỷ Hợi 2019 đến nay, lượng người từ khắp nơi đổ về các đền, chùa rất đông.

Tại một số ngôi chùa, đề phòng cháy nổ, nhà chùa đã bố trí người liên quan nhắc nhở, hướng dẫn Phật tử, người dân đến hành hương thực hiện đúng theo trình tự.

Dù vậy, không ít trường hợp người dân vẫn bất chấp, mang nhang đã đốt cháy vào chánh điện; một số người khác còn tự ý đốt vàng mã, giấy cúng ở nơi không đốt. Một số người dân khi đến chùa vô tư hút thuốc, vứt tàn thuốc ra xung quanh.

“Phần lớn các di tích ở Việt Nam được xây dựng từ rất lâu, kết cấu phần lớn làm bằng gỗ, chất liệu dễ cháy. Đặc biệt, một số công trình đang xuống cấp, khi xảy ra sự cố hỏa hoạn, rất dễ cháy lan, cháy lớn. Chưa kể, bộ máy trông coi một số di tích còn mỏng, có nơi giao phó hoàn toàn cho các cụ cao tuổi hoặc trụ trì, thủ từ; việc bài trí trong di tích còn chưa được gọn gàng, đồ đốt vàng mã còn nhiều…

Hạn chế về kinh phí bảo vệ, tu bổ, tôn tạo cũng dẫn đến việc một số di tích chưa được trang bị đầy đủ hệ thống PCCC nên khi xảy ra cháy đã không có đủ phương tiện để xử lý kịp thời”, ông Long nhấn mạnh.

“Nhìn người mà nghĩ đến ta. Muốn bảo vệ được di tích văn hóa, muốn thu hút khách du lịch đến thăm thì trước hết cần phải bảo vệ, gìn giữ. Không chỉ riêng lực lượng chức năng phải tăng cường quản lý mà bản thân mỗi người dân phải nâng cao ý thức, không để vi phạm xảy ra dẫn đến các sự cố, hỏa hoạn đáng tiếc”, TS Vũ Thế Long bày tỏ.