Uống rượu và “xe điên”: Nhìn từ tuệ giác Đức Phật

Phật tử xuất gia và cả tại gia đều không được uống rượu. Trong 5 giới cấm từ thời Đức Phật đặt ra gồm: không sát sinh, không trộm cắp, không tà tâm, không nói dối và không được uống rượu đã trở thành điều khoản bất di bất dịch đối với người Phật tử.

Những chiếc “xe điên”

Những ngày gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng liên tục cập nhật, phản ánh về nhiều người điều khiển phương tiện giao thông là xe máy, xe ô tô uống rượu rồi lái xe, xảy ra nhiều vụ tai nạn thảm khốc gồm cả việc gây chết người. Và, cụm từ “xe điên” phổ biến trên mạng xã hội xuất phát từ hành vi uống rượu và lái xe trong tình trạng say xỉn, mất kiểm soát, gây ra những hệ lụy khôn lường.

Điển hình như vụ việc xảy ra trên đường Nguyễn Trác (phường Dương Nội, thành phố Hà Nội) lúc 20h ngày 16/7/2025. Lái xe ô tô sinh năm 1984, giảng viên của một trường cao đẳng ở Hà Nội, sau khi uống rượu là lái xe, gây tai nạn liên hoàn khiến một người tử vong, nhiều người bị thương, nhiều phương tiện hư hỏng. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng xác định tài xế vi phạm nồng độ cồn ở mức rất cao, với 0,861 mg/lít khí thở, vượt 2,2 lần mức kịch khung theo quy định tại Nghị định 168/2024.

Một vụ khác chỉ diễn ra trước đó vài ngày, tài xế Trần Hữu Ba (SN 1988, trú xã Vạn An, tỉnh Nghệ An) điều khiển xe ô tô xảy ra tai nạn làm 3 người chết. Ông Ba cán bộ Ban quản lý dự án ở Hà Tĩnh.

Theo các báo, khoảng 16h30 chiều 13/7, Trần Hữu Ba điều khiển ô tô BKS 37A-348.95 lưu thông theo hướng xã Kim Liên - xã Vạn An. Trên xe ô tô chở theo 2 người gồm Trần Hồng S và Nguyễn Văn Tr.

Khi đi đến cầu Thiên Đường tại Km 32+100 Quốc lộ 46A, đoạn qua địa phận khối Ba Hà, xã Vạn An (tỉnh Nghệ An), ô tô do Ba điều khiển va chạm vào cột mốc bên đường, sau đó tông trúng xe máy do bà Hoàng Thị Q (52 tuổi, trú xã Vạn An) chạy cùng chiều phía trước.

Ô tô tiếp tục va chạm với xe máy do anh Đậu Đình C (32 tuổi, trú xã Đại Huệ, tỉnh Nghệ An) chở vợ là chị Nguyễn Thị B (28 tuổi), con trai Đ.Đ.P (4 tuổi) và cháu Đ.Đ.Q (9 tuổi) di chuyển theo chiều ngược lại.

Tiếp đó, xe tiếp tục lao vào lan can cầu Thiên Đường, rơi xuống sông Đào. Vụ tai nạn khiến 3 người chết, 3 người bị thương.

Liên quan đến vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng này, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã có lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ hình sự đối với Trần Hữu Ba để điều tra làm rõ. Thông tin ban đầu, tài xế Ba có sử dụng rượu bia trước khi điều khiển xe ô tô gây tai nạn liên hoàn, xe rơi xuống sông.

Hệ lụy khôn lường

Thường những người uống rượu dù ít, dù nhiều rất dễ sinh tâm lý kích động. Và khi bị kích động bản thân họ trở thành những “phiên bản” khác với con người thật của mình lúc còn tỉnh táo. Để rồi khi cớ sự xảy đến, nhìn thấy những hệ lụy gây ra cho bản thân, cho những người chung quanh thì mọi thứ đã không thể cứu rỗi. Lương tâm bị dày vò, cắn rứt cả đời. Bên cạnh việc mất cả thân thế, sự nghiệp, công việc, họ còn phải đối mặt với những hình phạt từ luật pháp, cho đến việc đền bù cho nạn nhân, gia đình nạn nhân, như tài xế uống rượu, lái xe gây tai nạn nói trên. 

Rượu không có tội nhưng người uống mà thiếu bản lĩnh là có tội. Vì thứ nên được nể trọng không phải là cái ly cạn đáy mà là máu và nước mắt của người khác. Bởi đa phần xuất phát từ bàn nhậu, từ những lời dương đông kích tây kiểu “ông không uống là không nể tôi”. 0,861 mg/lít khí thở, vượt 2, 2 lần mức kịch khung. Một con số vô hồn nhưng đủ để khiến: 5 xe máy và 2 ô tô bẹp dúm, 1 người chết tại chỗ, 1 đứa trẻ 2 tuổi thở máy, tiên lượng xấu. Bi kịch không bắt đầu từ va chạm. Nó bắt đầu từ lúc người ta rót ly rượu và nói:

“Chú không uống là không nể anh đấy, sợ vợ à?” do người gây tai nạn kể lại, sau khi biết mình gây ra hậu quả cùng hệ lụy khôn lường.

Là Phật tử thì không uống rượu

Vì cả nể, hoặc một chút nổi máu anh hùng, rượu vào lời ra, dần dần mất kiểm soát, từ một người trượng phu bỗng hoá thành kẻ gây ra tội ác. Không uống rượu mới được gọi là trượng phu. Và người trượng phu thì không uống rượu. Người Phật tử thụ trì, gìn giữ Tam quy và Ngũ giới cũng vậy. Hơn 2.600 năm trước, Đức Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni đã nhìn thấy được mối nguy hại và hậu quả khôn lường xảy đến từ việc uống rượu. Nên, trong năm giới cấm căn bản (năm nguyên tắc đạo đức) của người Phật tử, giới không uống rượu đã được Đức Phật lấy làm căn bản, cho lộ trình học, tu và thực hành lời dạy của mình.

Trong kinh Phạm Võng có viết: “Việc uống rượu làm tổn thương chính bản thân mình, nên kết tội khinh cấu. Người nào bán rượu, đặt rượu gây tổn hại tới nhiều người khác, to lớn, nên kết căn thành bổn trọng tội. Cũng không được bảo người và tất cả chúng sanh uống rượu, huống chi là tự mình uống! Tất cả các thứ rượu, Phật tử không được uống. Nếu mình cố uống hoặc bảo người uống, Phật tử này phạm khinh cấu tội”. Và, với người Phật tử Đức Phật dạy: “Tất cả các thứ rượu đều không được uống!”.

Vâng. Không uống rượu đối với người Phật tử là công đức tự lợi. Khuyên nhủ người khác không uống rượu là lợi tha. Tự lợi và lợi tha khi được thực hành sẽ sinh công đức vô lượng. Và, với tất cả con người ở xã hội hiện tại cũng vậy, khi ý thức được hệ lụy khôn lường do uống rượu mà ra, sẽ giảm thiểu được rất nhiều những câu chuyện buồn và bi thường.

Hãy luôn ghi nhớ lời Phật dạy, đối với người Phật tử, tất cả các thứ rượu đều không được uống!