Hỏi: 

Kính thưa Thầy, căn cơ hay trình độ tâm của một người có liên hệ gì với hệ số thông minh (IQ) không ạ?

Một người thông minh, có trình độ cao (tiến sĩ, giáo sư) khi gặp duyên tu học thì sẽ tiến bộ nhanh hơn người bình thường không ạ? Vì nếu có IQ cao thì học pháp sẽ hiểu nhanh hơn, áp dụng ít sai hơn...?

Giác ngộ và tu hành

Đáp: 

Trình độ giác ngộ không liên hệ đến IQ.

Một người giác ngộ có thể có chỉ số thông minh IQ cao, nhưng một người có IQ cao thì không chắc gì giác ngộ được.

Người có IQ cao có thể rất khôn ngoan tinh xảo, hoạt động lý tính tuyệt vời nhưng đồng thời bản ngã tham sân si cũng có thể cao theo, như vậy làm sao có trí tuệ giải thoát được.

Trí tuệ đối nghịch với lý trí, nên nếu lý trí không có trí tuệ soi sáng sẽ chính là gốc của vô minh. Trí tuệ được định nghĩa như Lão Tử là: “Trí giả nhược ngu” vì nó phải hồn nhiên, chất phác, không so lường, không dục vọng (kiến tố, bảo phác, thiểu tư, quả dục).

Giác ngộ giải thoát trong đạo Phật là không còn bản ngã vô minh ái dục, chứ không phải là sở học cao.

Một vi Tăng 4 tháng không học thuộc một câu kệ mà vẫn đắc quả A-la-hán. Tổ Huệ Năng mù chữ vẫn ngộ. Nên Lão Tử nói “Vi học nhật ích, vi đạo nhật tổn”. Học lý trí thì ngày càng tăng, học đạo thì ngày càng giảm. Đó là hai thái độ đối nghịch đối với cái Ta ảo tưởng vậy...