450
Thức ăn của tâm và con đường trở về sự trong sạch
Thiền sư Kim Triệu dạy: “Với thế gian, thức ăn thông thường của tâm là tham, sân, si độc hại làm tâm phiền não, ô nhiễm. Với người Phật tử, vật thực bổ dưỡng cho tâm là giới, định, huệ khiến tâm mát mẻ, trong sạch”.
Lời dạy của ngài đủ để soi sáng toàn bộ đời sống nội tâm của chúng ta - những người đang sống giữa thời đại xao động, với vô số “thức ăn” độc hại mà ta vô tình đưa vào tâm mỗi ngày.
Nếu thân cần cơm ăn, nước uống thì tâm cũng cần một nguồn nuôi dưỡng. Điều đáng ngạc nhiên là, phần lớn chúng ta không hề biết mình đang cho tâm ăn gì. Tâm vui hay buồn, rộng mở hay co thắt, trong sạch hay vẩn đục - tất cả đều là kết quả của những “thực phẩm tinh thần” mà ta chọn.
Thiền sư nói rất rõ: với người đời, thức ăn của tâm phần lớn là tham - sân - si. Khi chưa có chánh niệm, tâm chạy theo ham muốn, bám víu vào cái mình thích, đẩy ra cái mình ghét, rồi chìm đắm trong vô minh, không biết rõ bản chất thật của mọi pháp. Những thứ ấy như thức ăn nhanh: dễ ăn, dễ nghiện nhưng gây hại lâu dài. Một câu nói khó nghe khiến ta bốc hỏa. Một sự thiệt thòi nhỏ khiến ta tức tối. Một điều người khác có còn mình không có khiến ta đố kỵ. Mỗi lần như vậy, chúng ta đang nuôi tâm bằng những độc tố tinh vi mà không hề hay biết.
Rồi ta thắc mắc vì sao tâm bất an, vì sao ngủ không ngon, vì sao cuộc sống nhiều nỗi sầu phiền. Thật ra, tâm chỉ đang phản hồi đúng những gì nó được “nuôi” mỗi ngày. Tâm ăn gì, tâm sẽ trở thành cái đó. Đây là một quy luật bất biến.
Nhưng với người Phật tử, thiền sư chỉ ra con đường khác: nuôi dưỡng tâm bằng giới - định - huệ. Đó không phải những khái niệm trừu tượng, mà là chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho đời sống tinh thần.
Giới là sống đúng đắn, dừng lại những hành động và lời nói gây tổn hại. Khi giữ giới, tâm không còn bị dằn vặt, không phải lẩn tránh, không còn sợ hãi. Giới là món ăn đầu tiên giúp tâm nhẹ nhàng như người dọn sạch căn phòng trước khi bước vào.
Định là khả năng dừng lại và an trú. Tâm an, thân an. Trong một ngày, nếu ta chỉ cần vài phút ngồi yên thở nhẹ, không rong ruỗi theo quá khứ hay tương lai, tâm đã bớt đói khát và bớt chạy theo những món ăn độc hại. Định là sự mát mẻ, là bóng mát của đời sống.
Huệ là thấy rõ - thấy bản chất của vô thường, vô ngã; thấy rằng tham-sân-si chỉ là những cơn gió thoảng qua, không phải “tôi”. Khi có huệ, tâm không còn cần phải tìm kiếm những thức ăn rẻ tiền như sân hận hay ganh ghét. Huệ như ánh sáng giúp ta chọn đúng thực phẩm tinh thần cho mình.
Nuôi tâm bằng giới-định-huệ không phải chuyện của người xuất gia, mà là thực tập của tất cả chúng ta giữa đời thường. Người mẹ chăm con cũng có thể nuôi tâm bằng lòng từ. Người làm kinh doanh cũng có thể giữ giới không gian lận. Người lao động giữa bộn bề cũng có thể dừng lại một phút để thở và nhận diện chính mình.
Càng sống, ta càng thấy lời dạy của thiền sư đúng một cách giản dị: tâm được nuôi bằng gì, tâm sẽ lớn lên theo đó. Nếu mỗi ngày ta chọn cho tâm một chút khiêm nhường thay vì kiêu mạn, một chút tha thứ thay vì trách móc, một chút hiểu biết thay vì thành kiến… thì tâm sẽ dần trở nên mát mẻ, rộng mở, trong sạch.
Và rồi một lúc nào đó, ta sẽ nhận ra: bình an không phải điều gì quá xa vời. Chỉ cần đổi “thức ăn của tâm”, thì cuộc đời tự khắc đổi vị.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Thức ăn của tâm và con đường trở về sự trong sạch
Tâm linh Việt
19:38 10/12/2025
Thiền sư Kim Triệu dạy: “Với thế gian, thức ăn thông thường của tâm là tham, sân, si độc hại làm tâm phiền não, ô nhiễm. Với người Phật tử, vật thực bổ dưỡng cho tâm là giới, định, huệ khiến tâm mát mẻ, trong sạch”.
Mong mỏi của một vị sư: Ra đi giữa núi rừng
Tâm linh Việt
12:56 07/12/2025
Tôi vẫn nghĩ, nếu một ngày mình rời bỏ cõi đời này, điều mong mỏi nhất chỉ là được nằm xuống giữa một khu rừng vắng, trên một triền núi cao nhìn ra xa, không ồn ào, không nghi lễ, không đệ tử, không Phật tử, không cả thân quyến.
Ta còn lại gì giữa cuộc phù sinh?
Tâm linh Việt
11:53 07/12/2025
Sau tất cả, yêu thương còn lại. Chỉ có yêu thương mới giúp mỗi chúng ta cảm nhận được cuộc sống này thật sự ý nghĩa, trọn vẹn. Cũng chỉ có yêu thương mới khiến con người biết cảm thông, biết chia sẻ, biết cùng nhau đồng cam cộng khổ mà đi hết lộ trình cuộc đời.
Tà kiến: Ngày nay nhiều hình thức tinh vi hơn trước
Tâm linh Việt
17:56 06/12/2025
Tà kiến là một trong những gốc rễ nguy hiểm nhất của khổ đau. Trong giáo lý nhà Phật, tà kiến được xem là “ngọn lửa ngầm” đốt cháy đời sống con người mà nhiều khi chính ta không hay biết.
Xem thêm
