Thực giải 30 bài tụng Duy thức (3)

Bài 4. Chuyển xấu thành tốt

Phiên âm Hán Việt:

Thị Vô Phú, Vô Ký,

Xúc đẳng diệc như thị,

Hằng chuyển như bộc lưu,

A La Hán vị xả.

Việt dịch:

Là vô phú, vô ký

Xúc.. vân vân cũng vậy

Lưu chuyển như dòng thác

Đến La Hán thì ngưng

Thực giải:

Muốn hiểu sâu về con người bên trong, về chiều sâu tâm lý, cảm xúc, suy nghĩ, ý chí, thói quen...của con người thì cần hiểu rõ về bản chất và đặc điểm của tàng thức (A lại da).

Đặc điểm quan trọng của thức A lại da là không bị ngăn che (vô phú), và không nhất định thiện hay ác (vô ký).

Các tâm sở Xúc, Tác ý, Thọ, Tưởng, Tư cũng như vậy. Thức A lại da luôn luôn biến chuyển biến nhanh và mạnh như dòng thác từ trên cao đổ xuống dốc. Người tu học đạt đến quả vị A La Hán mới được chuyển hóa hoàn toàn (không còn tên A lại da nữa), tức chuyển bát thức thành tứ trí

Đặc điểm quan trọng của thức A Lại da là không bị ngăn che (vô phú) và không nhất định là thiện hay ác (vô ký).

Chính bởi những đặc tính quan trọng này của thức A lại da mà những người rèn luyện tu hành mới có thể huân tập chủng tử thiện, chủng tử giác ngộ; gạn lọc, xả bỏ, chuyển hóa các chủng tử bất thiện nhiều đời nhiều kiếp.

Ví dụ tập thói quen nói lời hay, làm việc tốt, hành động lành, suy nghĩ thiện; bỏ và ngăn ngừa những lời nói xấu, hành vi quấy, suy nghĩ ác, thói quen bất lương...Vì những lời nói, hành động, việc làm, suy nghĩ của chúng ta được lưu giữ và biến chuyển liên tục như là chủng tử (hạt giống) trong A lại da.

Nói dễ hiểu là hiểu biết về A lại da và quy luật hoạt động của các chủng tử trong đó giúp ta biết cách chuyến ác thành thiện, chuyển xấu thánh tốt, chuyển nhiễm ô thành thanh tịnh, chuyển bát thức thành tứ trí.

Khi hiểu rõ những đặc tính quan trọng của A lại da sẽ giúp ích rất lớn cho việc giáo dục con người cả các phương diện lý luận và thực tiễn. Có thể nói lý thuyết Duy thức, lý thuyết chủng tử là lý thuyết nền tảng cho việc giáo dục, giáo hóa con người của Phật giáo

Năm tâm sở biến hành: Xúc, Tác Ý, Thọ, Tưởng, Tư cũng giống như thế, nghĩa là cũng thuộc loại không bị ngăn che và không nhất định là thiện hay ác. Thức này luôn luôn biến chuyển vô cùng nhanh chóng, mạnh mẽ và liên tục như dòng thác từ trên cao đổ xuống. Người tu đạt đến quả vị A La Hán thì A lại da được chuyển hóa thành Đại Viên Cảnh Trí (trí tuệ rộng lớn tròn đầy viên mãn).

Đương nhiên là lúc này, tâm thức của vị ấy không còn chủng tử (hạt giống ) bất thiện. Lời nói, hành động, việc làm suy nghĩ...đều thanh tịnh, thánh thiện, chân thật, ích lợi rộng lớn cho chư Thiên và nhân loại.