Chuyện kể, vua Lương Võ Đế hỏi Tổ Bồ Đề Đạt ma: “Trẫm xây 72 ngôi chùa, có công đức gì không?”. Tổ đáp: - “Không có công đức gì hết”. Nhà vua rất ngỡ ngàng và không hiểu tại sao Tổ đáp vậy.

Trong quá khứ đã như vậy, hiện tại cũng không thiếu các mạnh thường quân, các đại gia cũng đã xả bỏ bớt một phần tài sản để tái thiết hoặc xây dựng chùa chiền khắp Trung Nam Bắc.

Các triều đại khi mà Phật giáo cực thịnh tại nước ta, vua chúa xây chùa, cúng dường ruộng đất để bảo tồn và phát triển Tam Bảo, cùng lắm là ban “sắc Tứ” cho một danh lam, chứ ít khi để lại hình ảnh, gia tộc, địa vị của hoàng tộc trong các chùa.

Tại Lào, vua Setthirat, thế kỷ 16, cho xây ngôi chùa đầu tiên là Vat Si Muang (1563), ngôi chùa thứ nhì được nói đến nhiều là Haw Phra Keo xây năm 1565, ngôi chùa thứ ba được vua Setthathirat cho xây trên một ngọn đồi giữa các đồng ruộng ở Vieng Chan năm 1566 là Vat Pha That Luang. Ngôi chùa thứ tư được xây dựng năm 1560 ở Luang Prabang. Những hành trạng đó, trong chùa chưa hề thấy hình ảnh của vua và hoàng tộc trong chốn trang nghiêm. Và Campuchia cũng vậy, chùa Vàng chùa Bạc nổi tiếng như thế, có công đóng góp không nhỏ của hoàng cung, thế mà, bức tượng Norodom (1834-1904) cưỡi ngựa do vua Napoleon III tặng, đặt trên nền đất chùa, ngoài khuôn viên chứ không ở trong chùa, ngoại trừ chùa của hoàng cung dành riêng cho gia tộc.

Vào thời đại Asoka đại đế có công chấn hưng và truyền bá Phật giáo, thế mà không có ngôi tu viện nào khắc tên Asoka. Thời Đức Thế Tôn hiện tiền, tu viện Trúc Lâm cũng như những nơi mà các đại gia đương đại cúng dường, mọi người chỉ biết đến tên như ông Cấp Cô độc, thái tử Kỳ Đà…..chứ không hề có hình ảnh xuất hiện khắp chốn trang nghiêm.

Chúng ta không phủ nhận công lao to lớn của các đại gia troing việc xây chùa nhưng giá trị đó hãy nằm trên bảng vàng ở một góc nào đó trong khung viên chùa như một kỷ niệm, sự khiêm tốn đó sẽ tăng giá trị hơn việc cúng dường bạc tỷ, thể hiện đúng tinh thần vô ngã của nhà Phật. Có như thế, phước báu xây chùa mới đủ ý nghĩa.

(Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của Phật tử)